Τι χωρίζει – και τι ενώνει – σήμερα τη Λαογραφία από την Ανθρωπολογία και την Εθνολογία; Τι ρόλο παίζει η προσωπική ματιά, ο ψυχισμός, το συναίσθημα και το βίωμα, στην εξερεύνηση και ερμηνεία παλαιότερων, ιστορικών πλέον, μορφών βίου και κοινωνικής οργάνωσης;
Ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ αναλύει και συστηματοποιεί τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα για τα εργαλεία της μελέτης του λαϊκού πολιτισμού, ενώ στέκεται κριτικά στις αποικιοκρατικές δυτικές προσεγγίσεις και στις ευρωκεντρικές αγκυλώσεις των ερευνητών.
Ο συγγραφέας εστιάζει πίσω από τη βιτρίνα και τη σκηνοθεσία της λαϊκής παράδοσης, αναζητά την κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας και της αυθεντικότητας, και αναρωτιέται πού κρύβεται η πραγματική πατρίδα.
Με επιλεγμένα παραδείγματα, τα οποία αναλύονται σε βάθος, ο αναγνώστης ξεναγείται στο εύρος των μεθόδων της λαογραφικής έρευνας και στον πλούτο του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, ο οποίος εντάσσεται σε ευρύτερες γεωγραφικές και πολιτισμικές ζώνες, όπως είναι η Νοτιοανατολική Ευρώπη και η Μεσόγειος.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο τόμος αυτός για τη Θεωρητική Λαογραφία είναι η αρχή μιας σειράς από βιβλία για τη Συγκριτική Λαογραφία, την Ιστορική και την Κοινωνιολογική Λαογραφία, για Παραμυθολογικές μελέτες, Μελέτες για το δημοτικό τραγούδι, Εθνογλωσσολογικές μελέτες και για την Εφαρμοσμένη Λαογραφία (ο λαϊκός πολιτισμός σε επιστήμες και τέχνες)∙ με επιλεγμένα παραδείγματα, τα οποία αναλύονται σε βάθος, ξεναγείται ο αναγνώστης στο εύρος των μεθόδων της λαογραφικής έρευνας και στον πλούτο του εληνικού λαϊκού πολιτισμού, ο οποίος εντάσσεται και σε ευρύτερες γεωγραφικές και πολιτισμικές ζώνες, όπως είναι η Νοτιοανατολική Ευρώπη και η Μεσόγειος. […]
(Απόσπασμα από το προλογικό κείμενο του βιβλίουτ)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Προλεγόμενα
ΜΕΡΟΣ Α’. Ορολογία και έννοιες
1.- Σύγχρονη Λαογραφία. Η ελληνική περίπτωση
2.- Ευρωπαϊκή Λαογραφία, Ευρωπαϊκή Εθνολογία, Ευρωπαϊκή Ανθρωπολογία
3.- Ελληνική Λαογραφία και Ethnologia Europaea. Εκλεκτικές συγγένειες και κοινές προοπτικές
4.- Ιδεολογικές συνιστώσες της Ελληνικής Λαογραφίας στην ιστορική της πορεία. Από την απόδειξη της συνέχειας στο ξεπέρασμα της μη συνέχειας.
5.- Ο λαϊκός πολιτισμός σε παρελθόν και παρόν
6.- Εννοιολογικά ζητήματα Α’. Έθιμο, τελετή, δρώμενο
7.- Εννοιολογικά ζητήματα Β’. Παίγνιον και παιχνίδι
ΜΕΡΟΣ Β’. Μοντέλα – μέθοδοι – φαινόμενα
8.- Σύγκριση και τυπολογία
9.- Μετωνυμία και ετεροχρονία
10.- Τυπολογική μεταφορά και αναλογικός συνειρμός. Τρόποι σκέψης ανάμεσα στον θρησκευτικό διαλογισμό και τη μαγική πράξη
11.- Τόποι και τρόποι του λαϊκού στοχασμού
12.- Λαϊκός πολιτισμός και σημειολογία
13.- Μουσειακή επιβίωση και αισθητική αποτίμηση
14.- Η μεγάλη και η μικρή απόσταση. Αναστοχασμοί της επιτόπιας έρευνας