ΤΟ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟ Ι. ΔΕΛΗΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟ
Το «Ψαλτήριον» ή «Ψαλτήρι» είναι και σήμερα, όπως ακριβώς στην εποχή της αρχαίας Εκκλησίας το βιβλίο που διαβάζεται περισσότερο από κάθε άλλο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Κατά τους δυσκόλους και τραγικούς χρόνους της Τουρκοκρατίας ήταν το πλέον προσφιλές και πολύτιμο καταφύγιο των Χριστιανών. Κατά τα σκοτεινά εκείνα χρόνια της δουλείας ήταν στήριγμα για την αντιμετώπιση των συμφορών και τη λύτρωση από τα συναισθήματα του φόβου με την έκφραση πίστεως προς τον Θεό. Μετέφραζε σε προσευχή την αγωνία των Ελλήνων. Εδιδάσκετο τη νύκτα στους νάρθηκες των εκκλησιών στα σκλαβωμένα Ελληνόπουλα. Ήταν το αλφαβητάρι της πίστεως και της ελπίδος για την ανάσταση του γένους. Από το 1486 που τυπώθηκε για πρώτη φορά μέχρι το 1821 είχε εκδοθεί περισσότερες από 45 φορές.
Ο Ελληνικός όρος «ψαλμός» είναι μετάφραση της αντιστοίχου Εβραϊκής λέξεως, που σημαίνει άσμα το οποίο άδεται με τη συνοδεία μουσικής. Η λέξη παράγεται από το ρήμα «ψάλλω», που σημαίνει ψαύω και εν προκειμένω κρούω τις χορδές ενός μουσικού οργάνου. Ψαλμός λοιπόν σημαίνει το άσμα που συνοδεύεται από έγχορδη μουσική. Ορθά παρατηρεί ο Γρηγόριος Νύσσης ότι «ψαλμός μεν γαρ εστι η διά του οργάνου του μουσικού μελωδία∙ ωδή δε η διά στόματος γενομένη του μέλους μετά των ρημάτων εκφώνησις» (Βλ. P.G. Migne 44, 493).
Επομένως ψαλτήριο καλείται έγχορδο μουσικό όργανο, με το οποίο οι Ισραηλίτες συνόδευαν τα θρησκευτικά ή άλλα άσματά τους. Στο ίδιο βιβλίο για το οποίο μιλάμε, δηλαδή τους Ψαλμούς, ο συνθέτης λέγει: Σε υμνώ Κύριε «εν δεκαχόρδω ψαλτηρίω μετ’ ωδής εν κιθάρα» (Ψαλμ. 91,4). Από το μουσικό όργανο «ψαλτήριον» ονομάσθηκε το βιβλίο μας Ψαλμοί ή Ψαλτήριον ή Ψαλτήρι. Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ως «βίβλος ψαλμών» (βλ. Λουκ. κ’, 42 και Πράξ. Α’, 20).
Στον αρχαίο Ισραήλ τραγούδι, μουσική και χορός ήσαν συνηνωμένα σε μία ενότητα. Παράλληλα με την κοσμική ποίηση ανεπτύχθη και η θρησκευτική από των αρχαιοτάτων ήδη χρόνων. […]
(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΤΟ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟ Ι. ΔΕΛΗΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟ