Ο ΕΚΤΟΣ ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ

ΕΚΤΟΣ ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ

Ένα σπουδαίο βιβλίο για το παρόν και το μέλλον του κόσμου που δεν πρέπει να μας τρομάξει αλλά να μας προβληματίσει.

Εδώ και μισό δισεκατομμύριο χρόνια έχουν συμβεί πέντε μαζικοί αφανισμοί, κατά τους οποίους η βιοποικιλότητα μειώθηκε ξαφνικά και δραματικά. Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν τον έκτο αφανισμό, που προβλέπεται πως θα είναι ο πιο σαρωτικός από τότε που η πρόσκρουση του αστεροειδούς εξόντωσε τους δεινόσαυρους. Αυτή τη φορά, όμως, η αιτία είμαστε εμείς.

Με ειλικρίνεια και εμπεριστατωμένη γραφή, η αρθρογράφος του New Yorker Elizabeth Kolbert εξηγεί γιατί και πώς έχει αλλάξει ο άνθρωπος τη ζωή στον πλανήτη με πρωτόγνωρο τρόπο.

Συνδυάζοντας έρευνες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, η Kolbert μας προσφέρει μια συγκινητική και πλήρη καταγραφή των εξαφανίσεων που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας. Δείχνει ότι ο έκτος αφανισμός είναι πιθανό να είναι η διαχρονικότερη παρακαταθήκη του ανθρώπινου είδους και μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε το θεμελιώδες ερώτημα του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

«Ένα εξαιρετικό κείμενο που μας δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν είναι καθόλου απίθανο να συμβούν μεγάλες και απότομες αλλαγές. Έχουν συμβεί στο παρελθόν και μπορούν να ξανασυμβούν». (Μπαράκ Ομπάμα)

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

[…] Κανένα πλάσμα δεν έχει αλλάξει τη ζωή στον πλανήτη με τέτοιο τρόπο κατά το παρελθόν, έχουν συμβεί .ομως άλλα, συγκρίσιμα γεγονότα. Πολύ πολύ σπάνια, στο μακρινό παρελθόν, ο πλανήτης υπέστη αλλαγές τόσοσ ριζικές, ώστε σχεδόν ισοπέδωσαν την ποικιλομορφία της ζωής. Πέντε από τα παμπάλαια αυτά γεγονότα ήταν αρκετά καταστροφικά ώστε να αποτελέσουν μια κατηγορία μόνα τους: αποκαλούνται Πέντε Μεγάλοι (αφανισμοί). Μοιάζει φανταστική σύμπτωση, αν και μάλλον δεν είναι σε καμία περίπτωση τέτοια, αλλά η ιστορία αυτών των γεγονότων ανακαλύπτεται τη στιγμή που οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι προκαλούν άλλο ένα. Όσο είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε αν θα φτάσει στις διαστάσεις των Πέντε Μεγάλων, το γεγονός αυτό παίρνει το όνομα Έκτος Αφανισμός.

Η ιστορία του Έκτου Αφανισμού, τουλάχιστον όπως εγώ επέλεξα να την αφηγθώ, αρθρώνεται σε δεκατρία κεφάλαια. Το καθένα έχει στο επίκεντρό του ένα είδος που με κάποιο τρόπο είναι εμβληματικό – τον αμερικανικό μαστόδοντα, τη μεγάλη άλκα, έναν αμμωνίτη που εξαφανίστηκε στο τέλος της Κρητιδικής Περιόδου, μαζί με τους δεινοσαύρους. Τα πλάσματα αυτά των πρώτων κεφαλαίων έχουν ήδη χαθεί και το εν λόγω τμήμα του βιβλίου ασχολείται κυρίως με τους μεγάλους αφανισμούς του παρελθόντος και την περίπλοκη ιστορία της ανακάλυψής τους, αρχής γενομένης από το έργο του Γάλοου φυσιοδίφη Ζορζ Κιβιέ. Το δεύτερο τμήμα του βιβλίου αφορά ουσιαστικά το παρόν – το όλο και πιο κατακερματισμένο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, μια πλαγιά των Άνδεων που θερμαίνεται ταχύτατα, τις εξωτερικές εκτάσεις του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου. […]

(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)

 

ΒΡΑΒΕΙΟ PULITZER 2015

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΚΤΟΣ ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ

Πρόλογος

Ο έκτος αφανισμός

Οι γομφίοι του μαστόδοντα

Ο πρώτος πιγκουίνος

Η τύχη των αμμωνιτών

Καλώς ορίσατε στην Ανθρωπόκαινο

Η θάλασσα γύρω μας

Ρίχνοντας οξέα

Το δάσος και τα δέντρα

Ηπειρωτικά νησιά

Η νέα Παγγαία

Ο ρινόκερος πάει για υπερηχογράφημα

Το γονίδιο της τρέλας

Το πράγμα αυτό με τα φτερά

Ευχαριστίες

Σημειώσεις

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Πνευματικά δικαιώματα φωτογραφιών και εικόνων