Από την αρχαιότητα μέχρι τον 19ο αιώνα υπήρξαν δυο τύποι κράτους: τα κράτη μεγάλης κλίμακας, με το καθένα από αυτά διάστικτο από πόλεις και περιφέρειες κατατμημένες σε πόλεις-κράτη, με την καθεμία να αποτελείται από το αστεακό κέντρο και την ενδοχώρα της. Μια περιοχή που περιλάμβανε αλληλεπιδρούσες πόλεις-κράτη συνιστούσε έναν πολιτισμό πόλης-κράτους και το εναρκτήριο κεφάλαιο της «Πόλεως» επεξηγεί τις έννοιες του άστεως/πόλης, του κράτους, της πόλης-κράτους και του πολιτισμού πόλης-κράτους, και εξετάζει τους 37 σχετικούς πολιτισμούς που έχουν μέχρι τώρα ταυτοποιηθεί.
Ο Μόγκενς Χέρμαν Χάνσεν μάς εισάγει με τρόπο διεξοδικό, ωστόσο εύληπτο στην «πόλη», ή στην αρχαία ελληνική πόλη-κράτος, μακράν τον μεγαλύτερο και πιο γνωστό πολιτισμό πόλης-κράτους. Οι πλέον ξακουστές πόλεις ήταν η Αθήνα και η Σπάρτη, αλλά τουλάχιστον άλλες 1.000 έχουν ταυτοποιηθεί – γύρω στις 600 από αυτές στην κυρίως Ελλάδα και περίπου 400 ακόμη στις περιφέρειες στις οποίες ιδρύθηκαν ελληνικές αποικίες.
Ο Χάνσεν θέτει τα ακόλουθα ερωτήματα: Πότε αναδύθηκε η «πόλις»; Πότε επήλθε το τέλος της; Πώς συγκροτήθηκε το σώμα των πολιτών; Ήταν μια συγχώνευση κράτους και κοινωνίας ή μια κοινωνία χωρίς ένα κράτος; Τα στοιχεία που προσκομίζονται έχουν αντληθεί από τις επιστήμες της ιστορίας, της αρχαιολογίας, της ανθρωπολογίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης και αποσκοπούν στο να δοθούν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Το βιβλίο θα αποδειχθεί ένας πολύτιμος οδηγός σε αυτή την ουσιώδη, αν και κάπως συγκεχυμένη, πτυχή της κοινωνίας του αρχαίου κόσμου.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή
ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ-ΚΡΑΤΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
1.- Πόλεις, κράτη, πόλεις-κράτη και πολιτισμοί πόλεων-κρατών
2.- Ένα σχεδιάγραμμα των τριάντα επτά ταυτοποιημένων πολιτισμών της πόλης-κράτους
3.- «Χώρες-κράτη» έναντι πολιτισμών «πόλης-κράτους»
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Εισαγωγή
4.- Η ενότητα του πολιτισμού της πόλης-κράτους στην αρχαία Ελλάδα
5.- Η ανάδυση του πολιτισμού της αρχαίας ελληνικής πόλης-κράτους
6.- Το τέλος του πολιτισμού της πόλης-κράτους στην αρχαία Ελλάδα
7.- Πώς οι πόλεις εμφανίζονται και εξαφανίζονται
8.- Τι είναι μια ΠΟΛΙΣ; Μια διερεύνηση της έννοιας της «πόλεως»
9.- Η ΠΟΛΙΣ ως άστυ και ως κράτος
10.- Η ΠΟΛΙΣ ως άστυ
11.- Το οικιστικό πρότυπο των αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών
12.- Το μέγεθος και ο πληθυσμός των πόλεων
13.- Η δημογραφία του πολιτισμού της ελληνικής πόλης-κράτους
14.- Η οικονομία των πόλεων: ο «ιδεότυπος» του Μαξ Βέμπερ
15.- Η ΠΟΛΙΣ ως άστυ/πολιτεία στην Αρχαϊκή Περίοδο
16.- Η ελληνική αντίληψη για την πόλιν ως ένα άστυ με ενδοχώρα
17.- Η ΠΟΛΙΣ ως κράτος
18.- Οι ένοπλες δυνάμεις
19.- Θρησκεία
20.- Κράτος και κοινωνία
21.- Στάσις (εμφύλια σύρραξη)
22.- Σχέσεις μεταξύ των πόλεων
23.- Η ελληνιστική ΠΟΛΙΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
24.- Η ΠΟΛΙΣ συγκρινόμενη με άλλους πολιτισμούς πόλεων-κρατών
Σημειώσεις
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο