ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ

Σ’ όλη την ιστορική του πορεία ο Ελληνισμός δίνει συνεχώς μια μάχη. Αμύνεται εναντίον εκείνων, που επιβουλεύονται όχι μόνο την ιστορική του ύπαρξη, αλλά προ πάντων την πολιτιστική και πνευματική ιδιαιτερότητά του. Διότι χωρίς τη δεύτερη η πρώτη είναι χωρίς νόημα. Αμύνεται στα πεδία των μαχών, όταν δεχθεί ιταμή επίθεση, αμύνεται όμως και στο χώρο του πνεύματος. Αυτή η πνευματική άμυνα είναι το κριτήριο της ζωτικότητας και ακμής του. Η πολιτική ή οικονομική του δύναμη, τα γεωγραφικά σύνορά του, αντίθετα με άλλους λαούς, έχουν για τον Ελληνισμό δευτερεύουσα σημασία. Αυτό που πρωτεύει γι’ αυτόν είναι η διατήρηση της συλλογικής του συνειδήσεως ως καθολικού φρονήματος, η συνέχεια της ιστορικής ταυτότητάς του και της ηγετικής -πνευματικά- θέσης του στην ιστορία. Στα πεδία αυτών των πνευματικών μαχών ο Ελληνισμός, αρχαίος ή νεώτερος, ειδωλολατρικός ή ορθόδοξος, έχει καταγάγει νίκες περίλαμπρες, που συνθέτουν το μεγαλείο και τη δόξα του. Σ’ αυτό δε το χώρο είναι ακριβώς, που και σήμερα κρίνεται η συνέχειά του.
Κάποιες χαρακτηριστικές στιγμές της πνευματικής αυτής διαπάλης του Ελληνισμού αναλύονται στις επόμενες σελίδες. Δεκατρείς μελέτες του συγγραφέα, γραμμένες από διάφορες προκλήσεις, επικεντρώνονται στην ίδια προβληματική και γι’ αυτό ήταν δυνατή και η συναγωγή τους υπό ένα τίτλο σ’ αυτό τον τόμο. Στη μεγαλύτερη έκτασή τους αναφέρονται στους τελευταίους δύο αιώνες του ιστορικού μας βίου και ενσαρκώνουν την προβληματική του Γένους μας στη συνάντησή του με ξένους λαούς, ξένα ρεύματα και ιδέες, που επίμονα εισβάλλουν στο σώμα του, προκαλώντας δημιουργικά τη συνείδησή του. […]