Aφορμή για την παρούσα μελέτη περί της παρακωλυομένης εφαρμογής της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 περί Νέων Χωρών, που αποτελεί καρπό τριετούς εργασίας, υπήρξε κατά βάσιν η κρίσις εις τας σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου μετά της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος της περιόδου 2003 – 2004.
Η λόγω δημοσιότητος πασίγνωστος αιτία της κρίσεως αυτής ήταν η επιμονή της Εκκλησίας της Ελλάδος εις την μη εφαρμογή του Ε’ όρου της Πατριαρχικής Πράξεως. Ενδιάθετος όμως αιτία της και αύθις κρίσεως -η και ολιγώτερον γνωστή εις τους πολλούς- υπήρξε η από της εποχής της εκδόσεως της Πράξεως αρξαμένη προσπάθεια της Εκκλησίας της Ελλάδος να αφομοιώση οριστικώς τις Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου δια της επιμόνου παραμελήσεως συγκεκριμένων όρων της. Των όρων μιας Πράξεως εκκλησιαστικής και κανονικής, η οποία και μόνον εν τω συνόλω της νομιμοποιεί εκκλησιαστικώς την υπό της Ελλαδικής Εκκλησίας τρέχουσα διοίκησι των Μητροπόλεων αυτών του Θρόνου κατ’ επιτροπικήν ανάθεσιν αυτού.
Οφειλετικώς δε υπενθυμίζεται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο επραγματοποίησε την ανάθεσι αυτή με αναλλοίωτη την προαίρεσι της προσωρινότητος και οπωσδήποτε συνεπεία των τραγικών για το Γένος συνεπειών της Μικρασιατικής καταστροφής.
Η προσπάθεια, λοιπόν, αυτή της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος να αφομοιώση τις Επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου εις τους κόλπους της διά συστηματικής κωλυσιεργίας της πλήρους εφαρμογής της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως, αλλά και διά τετελεσμένων, που εκ της πορείας του θέματος διεφάνη ότι ενίσχυσαν το διόλου ασφαλώς εκκλησιαστικό επιχείρημα της «αχρησίας», ωδήγησε τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών κατά την διαρρεύσασα 78ετία δύο φορές σε βαθειά κρίσι.
Η πρώτη κατά την επταετή δικτατορία και την περίοδο του αειμνήστου Αριχεπισκόπου Ιερωνύμου, που έληξε με την παραίτησί του εκ του Θρόνου των Αθηνών, και η δευτέρα κατά τις ημέρες μας, που κατέληξε εις την ομοφώνω αποφάσει Διευρυμένης Πατριαρχικής Συνόδου (30 Απριλίου 2004) διακοπή της κοινωνίας μετά του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και κατόπιν ταύτης μόνον κανονικής αποδοχής από μέρους της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος της τηρήσεως όλων των διατάξεων της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως, συμβαλούσης και της Ελληνικής Πολιτείας.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΕΒΑΣΤΕΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΜΜΑΤΑΣ
[…](Από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΦΙΕΡΩΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΑΙ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1927 – 1938
Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΠΡΑΞΙΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ
Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΠΡΑΞΙΣ ΥΠΟ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
Η ΔΙΚΑΙΩΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ ΤΟΥ 1928
ΝΕΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΡΙΣΕΩΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ABSTRACT
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΕΒΑΣΤΕΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΜΜΑΤΑΣ