ΟΙ ΥΠΕΡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΗΝΟΥ
Διάλεξις γενομένη εν τω Παρνασσώ τη 31η Μαρτίου 1929
[…] Κατά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως, αι νήσοι πάσαι κατείχοντο υπό των Ενετών. Ογδοήκοντα περίπου έτη μετά την άλωσιν, ήτοι περί τα 1530, αι νήσοι πάσαι, πλην της Τήνου και της Κρήτης, είχον περιέλθει εις την κυριαρχίαν του Τούρκου, άλλαι μεν παραδοθείσαι εις αυτόν υπό των Ενετών, άλλαι δε πολέμω κατακτηθείσαι, πυρί δε και σιδήρω κατασκαφείσαι.Εξ έτη μετά την υποδούλωσιν πασών των νήσων, ο βάρβαρος επεχείρησε το πρώτον να καθυποτάξη και την Τήνον.
Τω 1536, ο καπετάν Χαϊρεδίν πασσάς, ο επικαλούμενος Μπαρμπαρόσας, απεβιβάσθη εις Τήνον μετά πολυάριθμον στρατού, τακτικού και ατάκτου∙πολιορκήσας δε το φρούριον, απέστειλεν ένα των ανωτάτων αυτού αξιοματικλων, όπως ζητήση την παράδοσιν του φρουρίου.
Αλλ’ η συμπεριφορά του Τούρκου εκείνου αξιωματικού υπήρξε τόσον υβριστική και τόσον βάρβαρος, ώστε οι Τήνιοι καταγανακτήσαντες, ακτεκρήμνισαν αυτόν από των επάλξεων επί των υποκειμένων βράχων, εφ’ ων και κατεσυνετρίβη οικτρός.
Έξαλλος εξ οργής ο Μπαρμπαρόσας επί τω τοιούτω τραγικώ θανάτω του αξιοωματικού αυτού, διέταξε λυσσαλέας και πολλάς εφόδους κατά του φρουρίου∙ αλλ’ αι έφοδοι αυτού πάσαι απεκρούσθησαν, εν τέλει δε εξηναγκάσθη υπό των επιτυχών εξόδων των Τηνίων να απέλθη αυτός ο περίφημος και αήττητος Μπαρμπαρόσας, άπρακτος και κατησχυμένος.
Μετά 34 έτη, τω 1570, η Τουρκία απέστειλε τον καπετάν Πιαλή πασσάν, Τούρκον αιμοβόρον, όστις αποβιβασθείς εις Τήνον παρέδωκεν ο αλιτήριος παν άψυχον εις το πυρ και κατέπνιξε παν έμψυχον εις το αίμα. Προσβαλών δε και το φρούριον κατ’ επανάληψιν και μη δυνηθείς να κυριεύση τούτο ώχετο απιών.
Κατά το αυτό έτος, 1570, επήλθε κατά της νήσου ο Μουσταφά πασσάς, όστις πλέων κατά της Κύπρου, προσήγγισεν εις Τήνον και απεβίβασεν 8000 στρατού προς άλωσιν του φρουρίου∙ αποκρουσθείς όμως και ούτος απήλθε καταστραφέντος μεγάλου μέρους του αποβιβασθέντος στρατού αυτού.
Μετά 2 έτη, τω 1572, ο Χατζή Αλή πασσάς απεβίβασεν εις την νήσον στρατόν άτακτον και εδήωσε πολλά των χωρίων αυτής∙ απήλθε δε και ούτος χωρίς ούτε να επιχειρήση καν να προσβάλη το φρούριον.
Επί 82 μετά ταύτα έτη η νήσος παρέμεινεν ανενόχλητος. […]
(Απόσπασμα από το περιεχόμενο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ, ΣΤ. ΛΑΓΟΥΡΟΣ
ΟΙ ΥΠΕΡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΗΝΟΥ, ΚΩΝΣΤ. Γ. ΛΑΜΕΡΑΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ