ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΞΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΤΜΟΥ
Η Ιερά Νήσος της Πάτμου είναι παγκόσμια γνωστή για το σπήλαιο της Αποκαλύψεως, στο οποίο κατά την παράδοση ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο Ηγαπημένος μαθητής του Κυρίου, συνέγραψε το επίκαιρο στις ημέρες μας βιβλίο της Αποκαλύψεως. Επί πλέον, η Πάτμος αποτελεί μοναχικό κέντρο αναφοράς, ιδιαίτερα για τους Ορθοδόξους, και για την περίπυστη Βασιλική, Πατριαρχική, Σταυροπηγιακή Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, μοναστικό κέντρο με μακραίωνη ακτινοβολία και ανυπολόγιστη πολιτισμική προσφορά στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Όπως μάλιστα έχει από τον 13ο ήδη αιώνα εθιμικά καθιερωθεί, η Πάτμος και τα γειτονικά της νησιά δεν συνιστούν Μητρόπολη, αλλά διοικούνται σύμφωνα με ένα ιδιότυπο εκκλησιαστικό καθεστώς, μοναδικό σήμερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, που είναι γνωστό ως «Πατριαρχική Εξαρχία». Ερμηνευτική προσέγγιση στο ενδιαφέρον αυτό μοναστικό και εξαρχικό καθεστώς της Πάτμου επιχειρείται στο παρόν βιβλίο, στο πλαίσιο ασφαλώς του καθεστώτος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, υπό την άμεση κανονική και γενικότερα εκκλησιαστική δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται τόσο η Πατριαρχική Εξαρχία της Πάτμου, όσο και οι πέντε Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΞΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΤΜΟΥ
Ευχαριστίες
Βραχυγραφίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ «ΕΞΑΡΧΟΣ»
1.- Αναδρομή στην ιστορική προέλευση των όρων «Έξαρχος» και «Εξαρχάτο»
2.- Ο τίτλος του Εξάρχου και ο θεσμός της Εξαρχίας στην εκκλησιαστική διοίκηση
3.- Ο θεσμός των «Πατριαρχικών Εξαρχιών»
α.- Εποπτεία πατριαρχικών μονών
β.- Εκτέλεση ορισμένης αποστολής
γ.- Τιμητική διάκριση χωρίς δικαιοδοσιακό περιεχόμενο
δ.- Εκχώρηση οικισμών, συνήθως σε λαϊκούς, εφ’ όρου ζωής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΕΞΑΡΧΙΑΣ ΠΑΤΜΟΥ
1.- Η γένεση της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου
2.- Όσιος Χριστόδουλος ο Λατρηνός – Η οργάνωση της μοναστικής ζωής στο όρος Λάτρος – Αναχώρηση και επιλογή της Πάτμου
3.- Ίδρυση και καθεστώς της Μονής του Θεολόγου. Το συστατικό αυτής χρυσόβουλλο του Αλεξίου Α’ του Κομνηνού
4.- Το αυτεξούσιο της Μονής και της νήσου της Πάτμου από την κοίμηση του Οσίου Χριστοδούλου μέχρι το 1453
5.- Το αυτεξούσιο της Μονής και της νήσου της Πάτμου κατά την μεταβυζαντινή περίοδο (1453 – 1912)
6.- Η Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου κατά την Ιταλοκρατία (1912-1947)
7.- Η Πατριαρχική Εξαρχία Πάτμου από την Ένωση με την Ελλάδα ως τις ημέρες μας (1947-2003) […]
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΣ ΕΞΑΡΧΟΣ ΠΑΤΜΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΧΙΑΣ ΠΑΤΜΟΥ ΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΗΓΩΝ