ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ – ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
Η συλλογή δοκιμίων της Μαρία Τοντόροβα μας προσκαλεί σε ένα γοητευτικό ερευνητικό ταξίδι στα νεότερα και σύγχρονα Βαλκάνια μέσα από την πραγμάτευση εννοιών και ζητημάτων όπως η νεωτερικότητα και η καθυστέρηση, η εθνική ταυτότητα και οι ετερότητές της, η ιστορική δημογραφία και η κοινωνική δομή, η εμπειρία και η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, οι πολιτικές της μνήμης και η νοσταλγία του κομμουνισμού. Με άξονα τις συζητήσεις που προκάλεσε το πολυμεταφρασμένο και πολυδιαβασμένο αριστούργημά της “Imagining the Balkans” (Οξφόρδη 1997), ο παρών τόμος συγκροτεί μια συνοπτική διανοητική βιογραφία της κορυφαίας βαλκανιολόγου ιστορικού της εποχής μας μέσα από μια επιλογή των ίδιων της των κειμένων. Το παιχνίδι της κλίμακας, η ελεύθερη και δημιουργική κίνηση του βλέμματος της ιστορικού από το τοπικό και το εθνικό στο παγκόσμιο επίπεδο μας αποκαλύπτει ιδιαίτερες τροπές της βαλκανικής ιστορίας από τους εθνικισμούς ως τη μετασοσιαλιστική νοσταλγία, λειτουργώντας την ίδια στιγμή ως ένα ισχυρό κριτικό αντίδοτο σε στερεοτυπικές απόψεις για την περιοχή μας.
(Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ – ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η κριτική της ιδεολογίας και το παιχνίδι της κλίμακας στο έργο της Μαρία Τοντόροβα
Α. ΛΥΜΠΕΡΑΤΟΣ
ΜΕΡΟΣ Α’. ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
1.- Η παγίδα της καθυστέρησης: νεωτερικότητα, χρονικότητα και η μελέτη του ανατολικοευρωπαϊκού εθνικισμού
2.- Μοντερνισμός
ΜΕΡΟΣ Β’. ΒΑΛΚΑΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑ-ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ
3.- Βαλκάνια
4.- Τα Βαλκάνια ως αναλυτική κατηγορία: Όρια, χώρος, χρόνος
5.- Βαλκανισμός και μεταποικιοκρατία, ή για την ομορφιά της θέας από το αεροπλάνο
6.- Τι είναι ή υπάρχει ένας βαλκανικός πολιτισμός, και έχουν ή θα έπρεπε να έχουν τα Βαλκάνια μια περιφερειακή ταυτότητα;
ΜΕΡΟΣ Γ’. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΟΜΗ
7.- Τοποθετώντας την οικογένεια της οθωμανικής Βουλγαρίας εντός του ευρωπαϊκού μοντέλου
8.- Για την επιστημολογική αξία των μοντέλων οικογένειας: Τα Βαλκάνια εντός του ευρωπαϊκού προτύπου
ΜΕΡΟΣ Δ’. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ, ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
9.- Η γλώσσα ως παράγων πολιτισμικής ενοποίησης σε ένα πολυγλωσσικό περιβάλλον: Η περίπτωση της Βουλγαρίας κατά τον 19ο αιώνα
10.- Υπήρχε κοινωνία των πολιτών και δημόσια σφαίρα επί σοσιαλισμού; Οι συζητήσεις γύρω από τον φημολογούμενο επανενταφιασμό του Vasil Levski στη Βουλγαρία
11.- Υπάρχει «αδύναμος εθνικισμός»; Είναι μια χρήσιμη κατηγορία;
12.- Απρόβλεπτος «αντάρτης» ή τυπικός κομφορμιστής; Επτά σκέψεις για τη Νέα Βουλγαρία
13.- Ο προσηλυτισμός στο Ισλάμ ως μοτίβο στη βουλγαρική ιστοριογραφία, στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο
ΜΕΡΟΣ Ε’. Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ
14.- Ενθυμούμενοι τον κομμουνισμό: Παρόμοιες τροχιές, διαφορετικές μνήμες
15.- Κοινή ή αμφισβητούμενη κληρονομιά; Τιμώντας τη μνήμη του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού στην Ευρώπη
16.- Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στη μνήμη: Η Αναφορά Κάρνεγκι και οι πολεμικές ανταποκρίσεις του Τρότσκι
17.- Ανατινάζοντας το παρελθόν: Το Μαυσωλείο του Γκεόργκι Ντιμιτρόφ ως lieu de memoire
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο