ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
Τό παλαίφατον Πατριαρχείον Αλεξανδρείας καί πάσης Αφρικής, ιδρυθέν ἀπό τόν Απόστολο καί Ευαγγελιστή Μάρκο, μέ πνευματική δικαιοδοσία όλη τήν Ήπειρο της Αφρικής, πρωτοστάτησε στήν διάδοση του Ευαγγελίου, στήν προαγωγή του μοναχισμού καί συνεισέφερε μέ τήν λειτουργία τών κατηχητικών σχολών. Η δικαιοδοσία του περιελάμβανε τήν αραβική χερσόνησο, αλλά καί τήν Ισπανία καί Σαρδηνία, περιοχές πού απώλεσε μετά τήν αραβική κατάκτηση. Αυτό θέλει νά μας υπενθυμίση ο Γεώργιος Κλεάνθους Σκαλιέρης στό σπάνιο καί πολύτιμο αυτό βιβλίο, τό οποίο επανεκδίδεται μέ νέα σελιδαρίθμηση καί εμπεριστατωμένη Εισαγωγή περί της διακονίας καί πορείας της Εκκλησίας του Αγίου καί Αποστόλου Ευαγγελιστού Μάρκου κατά τόν 19ον καί 20όν αιώνα.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Το βιβλίο του Γεωργίου Σκαλιέρη, έργο εντασσόμενο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συγγραφής της ιστορίας, εθνογραφίας και δημιουργικής συλλογής των Εκλιπουσών Εκκλησιών της Ανατολής δημοσιεύεται σε μία εποχή ανασυντάξεως των τεσσάρων Πατριαρχείων της Ανατολής. Πράγματι, η λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1918), ο διαμελισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922) με την τραγική κατάληξη (Σεπτέμβριος 1922). Η Συνθήκη της Λωζάννης (1923-1924) με την επακολουθήσασα ανταλλαγή των πληθυσμών (1923-1924) και η ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας (28 Οκτωβρίου 1923) ευρίσκουν τα Πατριαρχεία της Ανατολής σε συναγερμό. Αποψίλωσις του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκ του ποιμνίου του στην Μικρά Ασία και υποχρεωτική μετακίνηση ιεραρχών του στην Ελλάδα, εγκατάσταση και φιλοξενία αυτών σε προσωποπαγείς Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, των γεωγραφικών διαμερισμάτων Μακεδονίας, Ηπείρου, Νήσων Β. Αιγαίου και Δ. Θράκης, που ενσωματώθηκαν στον εθνικό κορμό μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13 και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούν τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο. […]
(Απόσπασμα από την εισαγωγή του Χρήστου Π. Μπάλογλου)
Πρόλογος-εισαγωγή-σχόλια: Χρήστος Π. Μπαλόγλου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
Αφιέρωσις του συγγραφέως (1927)
Σημείωμα προς τον συγγραφέα από τον Π. ΚΑΡΟΛΙΔΗ
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΛΗ ΕΚΔΟΣΗ, Χρήστος Π. Μπαλόγλου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ του συγγραφέα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ
Ιστορική ανασκόπηση των της ιδρύσεως, του κλίματος, της δικαιοδοσίας και των Εκλιπουσών Εκκλησιών του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’
Τάξις και διαίρεσις των επισκόπων κατ’ επαρχίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’
Αυτόνομοι Εκκλησίαι της Αιθιοπίας υπό την πνευματική εξάρτησιν του θρόνου Αλεξανδρείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’
Αι εν Αραβία Αυτόνομοι Εκκλησίαι
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’
Μοναχοί και Μοναστήρια
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε’
Ασκητήρια, ερημητήρια, Μοναστήρια, Κοινόβια, Φροντιστήρια, Μοναχοί
- Κάτω Αιγύπτου και Μέσης
- Άνω Αιγύπτου
- Σιναϊτικής Χερσονήσου
- Αιθιοπίας, Λιβύης και Μαυριτανίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’
- Αιωνόβιος αποστολή του Θρόνου Αλεξανδρείας
- Επίσκοποι, Πάπαι, Πατριάρχαι. Μέχρι της Αραβικής επιδρομής
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ ΚΑΙ ΔΙΑΣΑΦΗΣΕΙΣ
- ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
- ΕΠΕΞΗΓΗΣΙΣ ΧΑΡΤΩΝ
- ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΟΘΕΣΙΑΙ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΑΡΤΩΝ