ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

Η γλώσσα ως λόγος είναι στενά συνδεδεμένη με το νου, δεν μπορεί να χωριστεί απ’ αυτόν. Πορευόμαστε στη ζωή μ’ αυτά τα δύο και τις αισθήσεις μας. Στο νου, στο λόγο και στις αισθήσεις του ανθρώπου καθρεφτίζεται ο κόσμος όλος. Όλη μας η ζωή είναι λόγος και χωρίς αυτόν δεν νοείται επικοινωνία που αρμόζει σε έλλογα όντα. Ο κόσμος χωρίς αυτή τη σύνθεση θα’ ταν σαν να μην υπήρχε, και ο ίδιος ο άνθρωπος αμελητέα και άβουλη μάζα χωρίς αξία, ένα άλλο είδος ζώου, γι’ αυτό η γλώσσα, όχι μόνο ως έκφραση αλλά συνδεδεμένη και με το νου που θέλει να τον εκφράσει, θα παραμένει πάντοτε το κυρίαρχο όργανο του ανθρώπου, διότι είναι λόγος, σ’ αυτόν στηρίζεται κάθε επιστήμη, μ’ αυτόν ανοίγει δρόμους η φιλοσοφία και μ’ αυτόν πορευόμαστε μ’ ελπίδα και στην αναζήτηση του επέκεινα.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Περίληψη

Πρόλογος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Εισαγωγή

Διάρθρωση εργασίας

Αναφορά στα γλωσσικά ιδιώματα της γλώσσας

Παράθεση λεξιλογίου ιδιώματος

Σύντομοι χαρακτηριστικοί διάλογοι, κουβέντες, αφηγήσεις

Σύμβολα τεχνικής παρουσίασης της εργασίας και κυρίως του λεξιλογίου

Η σημασία της δύσκολης έως ανύπαρκτης επικοινωνίας μεταξύ των κοινωνιών γεωγραφικών περιοχών της χώρας ιστορικά, όσον αφορά στη διαμόρφωση του ιδιώματος Σισανίου

Πως προέκυψαν οι ιδιωματικές λέξεις στο λεξιλόγιο

Η γλώσσα ως ζωντανός οργανισμός και η σχέση της με την γνώση

Η γλώσσα των πρωτογόνων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Διάλεκτοι ελληνικής γλώσσας

Στην αρχαιότητα Στη νέα ελληνική

Σε βόρεια ιδιώματα

Στα νότια ιδιώματα

Στην Κυνουρία

Διάλεκτοι στην Κρήτη και Κύπρο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Αντιθέσεις διαφορές μεταξύ διαλέκτων

Το κλιτικό σύστημα της γλώσσας μας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Πάθη φωνηέντων και συμφώνων

Φωνηέντων

Αντέκταση

Αποκοπή

Αφαίρεση

Έκθλιψη

Ετεροίωση

Κράση

Συγκοπή

Συναίρεση

Συναλοιφή

Συναρπαγή

Συνεκδοχή

Συνεκφορά

Συνίζηση

Πάθη συμφώνων

Διατήρηση τελικού ν του άρθρου τον

Απώλεια του τελικού ν

Αποβολή του γ ανάμεσα σε δύο φωνήεντα

Ανάπτυξη του γ ανάμεσα σε δύο φωνήεντα

Συμφωνικά συμπλέγματα

Πάθη δύο διαδοχικών φθόγγων

Αντιμετάθεση

Ανομοίωση

Αφομοίωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Το φαινόμενο της έκκρουσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Πάθη των συμφώνων (γ και ν)

Ανάπτυξη του γ ανάμεσα σε δύο φωνήεντα

Διατήρηση του τελικού ν τα του άρθρου τον

Πάθη δύο διαδοχικών συμφώνων

Ανομοίωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Λεξιλόγιο ιδιώματος από Α-Ω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρχαίες ελληνικές λέξεις (από Α-Ω)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

Συγκεντρωτικός κατάλογος ξένων λέξεων

Λατινικές

Ιταλικές

Σλαβικές

Αλβανικές

Αραβικές

Τούρκικες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ

Σύντομοι ενδεικτικοί διάλογοι-αφηγήσεις-κουβέντες

Διάλογοι παιδικοί

Η ιστορία της όρνιθας (σχολικό περιβάλλον)

Ο σρανταπόδαρος

Ο κακαρδάκους

Η λέξη τσιόκαλα στο λόγο μεταξύ παιδιών

Διάλογοι ωρίμων, ιστορίες, γεγονότα, ήθη

«Η πόλκα»

Σκαληώρα μαλιώρα

Καραμούζα, κάργια, καλιακούδα, γκαία (η)

Ο νοννιάτικος τρανός χορός

Οι μπράτιμοι (τα μπρατίμια)

Οι αποκριές

Η ιστορία της τριουστής

Η βέρα

Η μπέσα

Η στρούγκα

Το σκαπνί

Διάλογος γυναικών

Κοζανίτικη κουβέντα

Παραδοσιακό τραγούδι

 

Επίλογος

Συντομογραφίες και σύμβολα

Βιβλιογραφία