Ξεχωριστή θέσι κατέχει στην Ορθόδοξο Εκκλησία η Θεοτόκος. Τόσο στη διδασκαλία, όσο και στη λατρεία της, κατέχει την τιμητικώτερη μετά τον Κύριο Ιησού Χριστό θέσι. Άλλωστε αυτή είναι, που και στον ουρανό είναι η «Πρώτη μετά τον Ένα» και κατέχει «τα Δευτερεία της Τριάδος», κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό.
Βεβαίως στις μαρτυρίες, που έχουμε για τη ζωή της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων, δεν βλέπουμε να γίνεται πολύς λόγος για την Παναγία Μητέρα του Κυρίου μας, όσος τουλάχιστον γίνεται στους μετέπειτα αιώνες, και ιδίως μετά τον 7ον. Η ερμηνεία του φαινομένου ότι δεν έχουμε θεολογική ανάπτυξι θεμάτων γύρω από την Θεοτόκο, είναι, νομίζουμε, το γεγονός ότι δεν είχαν αναφανή οι αιρέσεις εκείνες, που αμφισβητούσαν το μοναδικό ρόλο της Παναγίας και τη μοναδικότητα του προσώπου της.
Θα μπορούσαμε ακόμη να πούμε, ότι για την Εκκλησία συνέβη στους πρώτους αιώνες ότι συνέβη για την Παναγία στα πρώτα χρόνια της επιγείου ζωής του Χριστού. Λέγει χαρακτηριστικά ο Ευαγγελιστής: «Η δε Μαρία πάντα συνετήρει τα ρήματα ταύτα συμβάλλουσα εν τη καρδία αυτής» (Λουκ. 2,19) Το ίδιο επαναλαμβάνει ο Ευαγγελιστής και μετά την Υπαπαντή, όταν άκουσε η Παναγία καταπληκτικές προφητείες για τον Υιό της (Λουκ. 2,51). Στα βάθη της καρδιάς της διατηρούσε τα θαυμαστά λόγια για τον Χριστό, χωρίς να εκδηλώνεται. Σιγά – σιγά μέσα στον αγρό της ψυχής της η χάρις του Θεού καλλιεργούσε την ορθή δόξα για τον μονογενή της Υιό. Έτσι και η Εκκλησία, της οποίας τύπος είναι η Παναγία. «Διετήρει», «συνετήρει» μέσα στα σπλάγχνα της, μέσα στην καρδιά της, μέσα στην πίστι της τα μυστικά νοήματα για τη Θεοτόκο. «Συνετήρει» το μυστήριο της Αειπαρθένου Μαρίας. Και όταν ήλθε η κατάλληλη ώρα, το μυστήριο φανερώθηκε με το σχετικό θεολογικό λόγο και με την ανάλογη τιμή στην εκκλησιαστική λατρεία. […]
(Από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Αφιέρωσις
Πρόλογος
Εισαγωγή Α: «Τι σε καλέσωμεν, ω Κεχαριτωμένη;»
Εισαγωγή Β: «Ο Ακάθιστος Ύμνος»
Νύμφη ανύμφευτος
Ο άγγελος Γαβριήλ
Η έκστασις
Η σύλληψις του Θεού
Άσπορος σύλληψις
Μύστις – Πίστις
Προοίμιο και σύνοψις
Σπορά και θερισμός
Θυμίαμα και ιλασμός
Αστέρι άδυτο
Απάνθρωπος και Φιλάνθρωπος
Παναγία η πυροσβέστρια
Ανόρθωσις και κατάπτωσις
Παλαιά και νέα κτίσις
Αμνός και ποιμένας
Τύπος Αναστάσεως
Στον ουρανό
Όλος για όλους
Όχημα πανάγιον
Παράβασις – Παράδεισος
Τεχνολογία και φιλοσοφία
Η Αγία Σοφία
Ήλθε να μας σώση
Τείχος των παρθένων
Σύλληψις και σύλησις
Τύπος και ρύπος
Ευωδία και ευωχία
Κιβωτός σωτηρίας
Προσφορά, όχι συμφορά
Ρόδον, το αμάραντον
Τράπεζα και πηγή
Ουρανός, γη, θάλασσα
Υποδοχή ή σφαγή;