ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗ
[…] Να λοιπόν, που έχουμε στα χέρια μας το βιβλίο αυτό του π. Πλακίδα, που συμβάλλει πραγματικά στην εδραίωση της πεποίθησης όυι η αληθινή διάσταση της Εκκλησίας είναι μυστηριακή και αποφατική, είναι υπαρξιακή και καρδιακή, και ότι εάν δεν ξαναβρούμε αυτή τη διάσταση θα βλέπουμε όλο και περισσότερο να εξαπλώνεται γύρω μας (και μέσα μας) η πνευματική στέγνια και η μοναξιά της απόγνωσης.Στο σημείο που βρισκόμαστε τα πράγματα είναι σοβαρά και αντιμετωπίζονται μόνο σε προσωπικό επίπεδο. Ούτε δημοσιογραφικά αντιμετωπίζονται, ούτε κοινωνικά, ούτε πολιτικά. Πολύ περισσότερο δεν αντιμετωπίζονται με φυγή από την πραγματικότητα, φυγή του Σαββατοκύριακου ή φυγή της διασκέδασης. Καμιά πραγματικότητα δεν αντιμετωπίζεται με «αποδράσεις»! Τουλάχιστον σε αυτή τη χώρα έχουμε ανεκμετάλλευτους θησαυρούς αρχαιοελληνικούς και χριστιανικούς που επιτέλους θα πρέπει να τους ενσωματώσουμε στη ζωή μας.
Το βιβλίο αυτό του π. Πλακίδα, καθώς αποτελείται από μικρά κείμενα, μελετήματα και ομιλίες, προσφέρεται για οδηγός στα κατατόπια της χριστιανικής μας παράδοσης, πρώτιστα λόγω της απλής γλώσσας που χρησιμοποιεί, της σαφήνειας και της νηφαλιότητας. Μα και του τρόπου με τον οποίο υπογραμμίζει ορισμένες όψεις της εν Χριστώ ζωής όπως αυτήν της πίστης και της καθαρής καρδιάς. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στον οποίο ανατρέχει κάθε τόσο, να πως το διατυπώνει:
«Έτσι δεν είναι με την απόχτηση στις καρδιές μας της (φιλοσοφικής) γνώσης των όντων που κατέχουμε το Θεό, αλλά πιστεύοντας εν τη καρδία ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος, εγκατεστημένος μέσα στον πιστό με την απλότητα της πίστης». […]
(Απόσπασμα από το σημείωμα του μεταφραστή που περιέχεται στο βιβλίο)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΥΝΗ
Πρόλογος, Καθηγουμένου της Ι. Μονής Σίμωνος Πέτρας Αρχιμανδρίτου ΕΛΙΣΑΙΟΥ
Σημείωμα του μεταφραστή
Α΄ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Αποκλίσεις και Συγκλίσεις ανάμεσα στην ορθόδοξη και τη δυτική παράδοση
I.- ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ
- Η εποχή των Πατέρων
- Η εποχή του Καρλομάγνου (8ος – 9ος αι.)
- Ο Μεσαίωνας (11ος – 15ος αι.)
- Οι Νεώτεροι Χρόνοι
II. ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ
- Οι κοινές ρίζες
- Τα υπολείμματα της χαμένης ενότητας
- Για μια ανασύσταση της ευρωπαϊκής ενότητας
Η γαλλική Επανάσταση και το πνευματικό πεπρωμένο της Ευρώπης
- Η χριστιανική Ευρώπη
- Τα ιδεολογικά προεόρτια της Γαλλικής Επανάστασης
- Επανάσταση και χριστιανισμός
- Η γαλλική Επανάσταση και η Ευρώπη
Ρωμαιοκαθολική πνευματικότητα και ορθόδοξη παράδοση
- Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- Η ΚΟΙΝΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ
- ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ
- ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
- Η ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΑΓΑΠΗ
- Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ (CONTEMPLATION)
- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Β΄ ΓΝΩΣΗ, ΑΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ
Γνώση και αγνωσία του Θεού κατά την ορθόδοξη παράδοση
Η Ευχαριστία και η θέωση των χριστιανών κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας
- Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας
- Μια ομοιογενής παράδοση
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Γ΄ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ
Η γνώση του Θεού και η θέση του θεολόγου στην Εκκλησία
I.- Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΝ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
- Το μήνυμα της σωτηρία
- Η πίστη, υποδοχή του μηνύματος
- Η πρόοδος μέσα στη γνώση του Θεού
II.- Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
- Η κατάσταση του θεολόγου
- Το έργο του θεολόγου
Η χριστιανική αντίληψη για τον άνθρωπο
- Ο άνθρωπος ως εικόνα Θεού
- Η ψυχή και το σώμα
- Οι λειτουργίες της ψυχής
- Άτομο και πρόσωπο
- Το σώμα και η χριστιανική άσκηση
- Η φροντίδα του σώματος και η στάση απέναντι στην αρρώστια
Η καρδία στην πνευματική διδασκαλία της αρχαίας Εκκλησίας
I.- Η ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
II.- ΓΕΝΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ
III.- ΜΕΡΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- Ο λόγος του Θεού, παιδαγωγός της καρδίας
- Η μετοχή του σώματος στην πνευματική ζωή
- Η πνευματική διάκριση
- Η προσευχή της καρδίας (νοερά προσευχή)
Συμβολική λειτουργία του σώματος στην ανθρώπινη σύνθεση
Μοναστική οικονομία και οικολογία