ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
Εις την ελληνικήν γραμματείαν δεν υπάρχει αυτοτελής μελέτη εξετάζουσα τας αμοιβαίας σχέσεις των δύο γιγαντιαίων δυνάμεων, αι οποίαι εγεννήθησαν και ανεπτύχθησαν εις τας όχθας της Μεσογείου: του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού. Ως γνωστόν, ο μεταγενέστερος πνευματικός βίος του Ελληνικού λαού αποτελεί την σύνθεσιν δύο παραγόντων, του πνεύματος της ελληνικής αρχαιότητος και του Χριστιανισμού. Η σύνθεσις των δύο τούτων πνευματικών δυνάμεων δεν παρουσιάζεται πάντοτε υπό τας αυτάς αναλογίας, αλλά ποικίλει αναλόγως των εποχών και αναλόγως των αντιλήψεων περί αρχαιότητος και Χριστιανισμού των διαφόρων ιστορικών περιόδων. Κατά ταύτα το πρόβλημα των σχέσεων μεταξύ Ελληνισμού και Χριστιανισμού υφίσταται αφ’ ης ενεφανίσθη ο Χριστιανισμός μέχρι και σήμερον, οπότε έγινε πλήρως συνειδητόν. Ιδίως οι Νεοέλληνες, ως κληρονόμοι του αρχαίου ελληνικού κόσμου δια του Βυζαντίου, έχουν χρέος ν’ αποσαφηνίσουν τας σχέσεις αυτάς μεταξύ των δύο μεγαλυτέρων δημιουργικών δυνάμεων εν τω κόσμω.
Το πρόβλημα, βεβαίως δεν είναι ούτε φιλολογικόν ούτε γραμματικόν και δεν περιορίζεται εις τας σχέσεις μεταξύ της κλασσικής αρχαιότητος και της Καινής Διαθήκης. Δεν ανάγεται επομένως μόνον εις την ανίχνευσιν των επιδράσεων, τας οποίας ήσκησεν ο Ελληνισμός επί των ιερών χριστιανικών βιβλίων, αλλ’ εις την μελέτην των αμοιβαίων ιδεολογικών επιδράσεων και της ιστορικής πραγματικότητος ως εξειλήχθη αυτή παρ’ ημίν κατά την αδελφικήν πορείαν των δύο τούτων υψίστων αξιών ανά τους αιώνας.
Τα κεφάλαια του προβλήματος τούτου δύνανται να τεθούν ως εξής:
1.- Σχέσεις του Χριστιανισμού προς την κλασσικήν αρχαιότητα
2.- Σχέσεις του Χριστιανισμού προς τον Ελληνισμόν κατά την Ελληνιστικήν εποχήν (Αλεξανδρεωτικός πολιτισμός)
3.- Επίδρασις της Χριστιανικής Εκκλησίας επί της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
4.- Ο Χριστιανισμός ως πηγή εθνικής ζωής κατά τους αιώνας της δουλείας
5.- Οι εθνικοί αγώνες της Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821 υπέρ της ελευθερίας του Γένους.
(Απόσπασμα από το βιβλίο)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
1.- Χριστιανισμός και κλασσική αρχαιότης
2.- Χριστιανισμός και Αλεξανδρεωτικοί χρόνοι
3.- Χριστιανισμός και Βυζάντιον
– Ελληνική Ορθόδοξος Εκκλησία
4.- Χριστιανισμός και υπόδουλος Ελληνισμός
– Επίδρασις της Ορθοδόξου Εκκλησίας επί το υπόδουλον Έθνος
5.- Χριστιανισμός και Επανάστασις του 1821