ΤΑ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΗΝΟΥ
Η λέξις «θρησκεία» σημαίνει συνάντησιν Θεού και ανθρώπων. Η συνάντησις αύτη προϋποθέτει αφ’ ενός μεν την θείαν συγκατάβασιν, την υπαγορευμένην εκ της απεριορίστου προς τον άνθρωπον αγάπης του Θεού, αφ’ ετέρου δεν τον πόθν και την προσπάθειαν των ανθρώπων προς ανύψωσιν αυτών εις την κατά το δυνατόν ανωτέραν βαθμίδα της πνευματικότητος των. Η ιστορία διδάσκει ότι όπου η θρησκεία δίδει τον κύριον και τον ουσιαστικώτερον τόνον εις την ζωήν των ανθρώπων είναι αδιαμφισβήτητος και απαράμιλλος, ο δε ανθρώπινος πολιτισμός υγιής και ωλοκληρωμένος. Εκεί η παρουσία του Θεού βιούται ουχί ως απλούν αίσθημα, αλλ’ ως πραγματική επίσκεψις του Θεού και ως συναναστροφή Αυτού μετά των ανθρώπων. Την αλήθειαν των σκέψεων τούτων μαρτυρεί εκτός των πολλών άλλων περιστατικών της πανανθρώπινης ιστορίας και η ιστορία των κατοίκων της Τήνου, ιδία δε το γεγονός της κατά το έτος 1823 θαυμαστής ανευρέσεως της πανσέπτου Εικόνος του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου εις τον παρά την πόλιν της νήσου Τήνου αγρόν του Αντωνίου Δοξαρά […] […] Κατά τους χρόνους της πρώτης ακμής της αρχαίας Εκκλησίας, η χριστιανική πίστις των κατοίκων της Τήνου εξετρέφετο διά της πλήρους υποταγής των κατοίκων της εις τα θεσπίσματα και τα κελεύσματα των υπευθύνων διαχειριζομένων τα θέματα της πίστεως και τις πατρίδος. Από της εμφανίσεως όμως εις το προσκήνιον της Ελλάδος των Αράβων, των Σαρακηνών, των Γένουηνσίων, των Φράγκων και των Τούρκων, και κατόπιν τον υπ’ αυτών φοβερών δηώξεων, αρπαγών, καταδυναστεύσεων και παντοίων συμφορών, ή εις Θεόν πίστις των κατοίκων της Τήνου, δοκιμασθείσα ούτως ώσπερ χρυσός, εξεκαύθη τοσούτον, ώστε να εκδηλωθή αύτη διά της έναμιλλομένης αναγέρσεως, ιδιωτική πρωτοβουλία των δυναμένων χριστιανών, εκατοντάδων Εξωκκλησιών, και διά της καταφυγής εις αυτά και της αναζητήσεως παρηγορίας εν τη ασκουμένη εν αυτοίς λατρεία του εν Τριάδι Θεού.
(Από την έκδοση)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΤΑ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΗΝΟΥ
Πρόλογος τιμής και μνήμης
1.- Η προϊστορία των εξωκκλησίων της Τήνου
2.- Τα εξωκκλήσια της Τήνου ως έκφρασις της θρησκευτικότητος των κατοίκων της
3.- Τοπογραφία και αισθητική των εξωκκλησιών της Τήνου
4.- Η αρχιτεκτονική των των εξωκκλησιών της Τήνου
5.- Τα ονόματα και αι προσωνυμίαι των των εξωκκλησιών
6.- Ηλικία και νομική υπόστασις των εξωκκλησιών της Τήνου
7.- Η επίδρασις των εξωκκλησιών επί της ψυχής των τηνίων
8.- Αι εορταί και αι πανηγυρης πανηγύρεις των εξωκκλησιών της Τήνου
9.- Το άναμμα των κανδηλών των Εξωκκλησιών της Τήνου