ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ’
Η ιστορική πορεία της Εκκλησίας τόσο κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, όσο και κατά τους νεωτέρους χρόνους προσέκρουσε σε πολλές, ποικίλες, ανεξέλεγκτες και οπωσδήποτε επικίνδυνες προκλήσεις, οι οποίες προέκυψαν από τις συγκλονιστικές πολιτικές, εκκλησιαστικές και πνευματικές αλλαγές όχι μόνο στην Ανατολή, αλλά και στη Δύση. Στην Εκκλησία της Ανατολής, μετά την άλωση της Κπόλεως (1453), ήταν επαχθής η υπαγωγή των πρεσβυγενών πατριαρχείων υπό την εξουσία αλλοθρήσκων ή και ετεροδόξων κατακτητών, οι οποίοι άσκησαν μία βίαιη καταπιεστική πολιτική εις βάρος των εμπεριστάτων ορθοδόξων λαών, με ιδιαίτερα μάλιστα αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για την ακώλυτη συνέχεια της λειτουργικής τους ζωής, αλλά και για την ίδια την υπόσταση του ήδη συρρικνωμένου εκκλησιαστικού τους σώματος. Ωστόσο, στην Εκκλησία της Δύσεως, η έκρηξη των απωθημένων μεταρρυθμιστικών τάσεων του παρελθόντος προκάλεσε τελικώς την τραγική διάσπαση της ενότητας του χριστιανικού κόσμου της Δύσεως, αφού μετέθεσε το κέντρο βάρους της διακηρύξεως των παλαιοτέρων μεταρρυθμιστών (reformatio in capite et in membris) από την «κεφαλή» (capite) προς τα «μέλη» (membus) του εκκλησιαστικού της σώματος για να εξουδετερώση στη βάση των «μελών» την παποκεντρική λειτουργία της ιερατικής εξουσίας. Υπό την έννοια αυτή, εξηγούνται και οι ιδιαίτερα επαχθείς συνέπειες όχι μόνο για το κύρος του παπικού θρόνου από την τραγική διάσπαση ή την οξύτατη αντιπαράθεση των προκυψάντων δύο αντιπάλων εκκλησιαστικών σωμάτων, ήτοι του ρωμαιοκαθολικού και του προτεσταντικού, αλλά και για τον θεσμικό ρόλο της Εκκλησίας της Δύσεως από την τελική υποταγή τους στην απολυταρχική ή και ανεξέλεγκτη εξουσία των χριστιανών βασιλέων ή ηγεμόνων των λαών της Δύσεως. Άλλωστε, τα δύο αντίπαλα εκκλησιαστικά σώματα αναγκάσθηκαν να αναγνωρίσουν στους ηγεμόνες το «δικαίωμα της μεταρρυθμίσεως» (jus reformandi), με την αδιανόητη μάλιστα αποδοχή ή ανοχή της απαράδεκτης διακηρύξεως της «δίαιτας της Αυγούστας» (Augsburg, 1555), κατά την οποία ο ηγεμόνας είχε πλέον το ανεξέλεγκτο δικαίωμα να ορίζη και αυτή ακόμη την πίστη των υπηκόων του (cuius regio, eius religio). […]
(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ’
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Ι.- Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΚΕΦ.Α’ ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
ΚΕΦ.Β’ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
ΚΕΦ.Γ’ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΑΙ Η ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ
ΚΕΦ.Δ’ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ
ΙΙ.- Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ. ΔΥΣΕΩΣ.
ΚΕΦ.Ε’ Η ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
ΚΕΦ.ΣΤ’ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΣ
ΚΕΦ.Ζ’ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ
Ι.- Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΚΕΦ. Η’ Η ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΑ
ΚΕΦ. Θ’ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
ΚΕΦ. Ι’ ΟΙ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
ΙΙ.- Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ
ΚΕΦ. ΙΑ’ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ
ΚΕΦ.ΙΒ’ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΕΩΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ, ΣΥΝΟΔΩΝ, ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΩΝ