Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Είναι γνωστό ότι η χριστιανική παράδοση και θεολογία πολλά οφείλει (θετικά και αρνητικά) στη συνάντηση αρχαίου ελληνικού πνεύματος (και φιλοσοφίας) με το Πνεύμα της Εκκλησίας και την Αλήθεια της. Η συνάντηση αυτή έχει κατά καιρούς “παρουσιαστεί” υπό διάφορες μορφές και συχνά έχει τροφοδοτήσει αιρετικές ή άλλες παρεκκλίσεις. Με την πρόθεση να ακούσουμε πως μιλάει για τη συνάντηση αυτή ένας λαμπρός μελετητής της, ο Βασίλειος Τατάκης, και με την ελπίδα ότι θα θελήσουμε να καταλάβουμε τις προεκτάσεις της συνάντησης αυτής στον σημερινό μας περίγυρο, εκδίδουμε το κείμενο αυτό που είναι κάτι σαν σύνοψη της ευρύτερης μελέτης του Η βυζαντινή φιλοσοφία. Για να βοηθήσουμε την καλύτερη κατανόηση των «αιώνιων» αυτών ζητημάτων, επισυνάπτουμε στο τέλος, ως Επίμετρο, μελέτημα του θεολόγου Νίκου Ματσούκα που μεταξύ άλλων σχολιάζει το έργο του Β. Τατάκη και διαλέγεται μ’ αυτό.
(Απόσπασμα από το σημείωμα του επιμελητή)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ – ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ
ΚΥΡΙΩΤΕΡΕΣ ΕΣΤΙΕΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΓΡΑΦΩΝ
ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΚΑΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΚΕΨΗ
Γενικά
ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ (4ος-7ος αι.)
Η θεωρητική ορμή
Η στάση των Πατέρων της Καππαδοκίας
Ο μυστικισμός του ψευδο-Διονυσίου και του Μαξίμου
Λεόντιος ο Βυζάντιος
Μερικά άλλα κινήματα
Η πνευματικότητα των μοναχών
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ (8ος, 9ος και 10ος αιώνας)
Το σύστημα του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού
Η Εικονομαχία
Άλλα κινήματα σκέψης
ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ (11ος – 15ος αιώνας)
Η μυστική θεολογία – Ο Ησυχασμός
ΠΡΟΣ ΜΙΑΝ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Αφύπνιση του επιστημονικού πνεύματος
Ο Μιχαήλ Ψελλός και οι μαθητές του
Πλήθων
ΕΠΙΜΕΤΡΟ, ΝΙΚΟΥ Α. ΜΑΤΣΟΥΚΑ
ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (Κρίσεις και απόψεις για το έργο του Βασίλη Ν. Τατάκη: Η Βυζαντινή Φιλοσοφία)
[Πρώτη δημοσίευση στην Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μνήμη Ιωάννου Ευαγγέλου Αναστασίου, Θεσσαλονίκη 1992)Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ