Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ
Προτιθέμενοι να ερευνήσωμεν τα κατά το μυστήριον της εξομολογήσεως -της σωστικής ταύτης σανίδος των του βαπτίσματος ναυαγών- τον εξής προεκρίναμεν ν’ ακολουθήσωμεν δρόμον. Εν πρώτοις μεν να παρουσιάσωμεν εν διαγράμματι προ των οφθαλμών του αναγνώστου «Ακολουθίαν και Τάξιν επί εξομολογουμένων» την συνταγείσαν υπό του Οσίου Πατρός ημών και Οικουμενικού Πατριάρχου του Νηστευτού (582-595) όσον οιόν τε πλήρη και ικανώς εκφραστικήν του Ορθοδόξου πνεύματος. Είτα δε να υποβάλωμεν την βάσιν και τα σπουδαιότερά της μέρη υπό το ιστορικόν, πατρολογικόν και πρακτικόν της ερεύνης φως. Ούτως η υπό τοιαύτην έννοιαν μελέτη μας θα είναι, ελπίζομεν, ολοκληρωτική, δι’ αυτής δε θα δυνηθώμεν να κρίνωμεν κατά πόσον η αρχαία πειθαρχία διεφυλάχθη και τίνες συστάσεις βαθυγνώμονες εδώ ή εκεί εγκρύπτονται αποσκοπούσαι την εξέγερσιν των πεπτωκυίων ψυχών.
Κ.Ν. Καλλίνικος
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
[…] Το έργο πραγματεύεται τα σχετικά με το Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως και αποτελείται από επτά κεφάλαια.
Στο Α’ κεφάλαιο ο συγγραφέας παραθέτει την αποδιδόμενη στον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωάννη Δ’ Νηστευτή (582-585) Ακολουθία των εξομολογουμένων, όπως περίπου αυτή δημοσιεύεται στην Ελληνική Πατρολογία του Migne, με μερικές ενδιάμεσες παρατηρήσεις του, συνδέσεις και αναγκαίες απλουστεύσεις και παραλείψεις.
Το κεφάλαιο Β’, με σοβαρή ιστορική θεμελίωση, αναφέρεται στην αρχαιότητα του Μυστηρίου, ενώ στα κεφάλαια Γ’, Δ’ και Ε’ γίνεται ευρύς λόγος για τη διάγνωση των αμαρτημάτων, τη λύση τους και τη μετάνοια, που πρέπει να ακολουθεί. […]
(Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ, Σοφοκλής Γ. Δημητρακόπουλος
α.- Σύντομα βιογραφικά στοιχεία
β.- Συγγραφικό έργο
γ.- «Η Εξομολόγησις»
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’
Τάξις και Ακολουθία επί εξομολογουμένων
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’
Η αρχαιότης και η εξομολόγησις
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’
Η διάγνωσις εν τη εξομολογήσει
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’
Η λύσις των πεπλημμελημένων
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε’
Η οδός προς επιστροφήν
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ’
Η των επιτιμίων διαιτητική
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ’
Αμετανοησία και ανάθεμα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Ακολουθία των Εξομολογουμένων
Ευχή συγχωρητική επί Εξομολογουμένων (Ιωάννου του Χρυσοστόμου)
Ευχή ετέρα
Ευχή επί των εν επιτιμίοις όντων και εαυτούς όρκω δεσμούντων
Ευχή επί των εξ επιτιμίων λυομένων
Ευχή εις λύσιν αφορισμού Ιερέως επί κοσμικόν τινα δεσμευθέντα παρ’ αυτού του Ιερέως