ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΜΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ὁ χριστιανισμός δέν ἔχει ὡς κέντρο του ἁπλῶς καί μόνο κάποιες «θρησκευτικές ἀλήθειες» ἀλλά τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ὑπεροχή του ἔναντι ἀκόμη καί τῶν σημαντικότερων θεωριῶν, ἰδεολογιῶν, καί θρησκειῶν δέν ἔγκειται τόσο στίς ἀλήθειες τῆς χριστιανικῆς πίστης, ὅσο σ᾽ Αὐτόν, ὁ ὁποῖος τίς ἀποκάλυψε. Ἡ ἀπόλυτη ἀναμαρτησία τοῦ Χριστοῦ παραπέμπει στή θεότητά Του. Ἡ ἁγιότητά Του φανερώνει ὅτι ἐν Αὐτῷ εἶναι ἐπιτεύξιμη ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τή δύναμη τῆς ἁμαρτίας, ἡ ἁγιότητα, ἡ σωτηρία. Ἡ μοναδικότητα τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας ἔγκειται στήν προσφορά αὐτῆς τῆς λυτρωτικῆς δυνατότητας, πού ἐκπηγάζει ἀπό τή μετοχή στήν ἁγιότητα τοῦ Χριστοῦ καί φανερώνεται στά πρόσωπα τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν καθαρές ἀπό τήν ἁμαρτία εἰκόνες Του. Αὐτή ἡ μεταμορφωτική λειτουργία πιστοποιεῖ τήν ἀλήθεια καί τή δύναμη τῆς χριστιανικῆς πίστης. Ὁ Χριστός κατέχει καί δωρίζει ὄχι ἁπλῶς τή δυνατότητα μιᾶς καλύτερης συμπεριφορᾶς, ἀλλά καινούργια καρδιά, καινούργια ζωή, «καινή» ὕπαρξη.
Τά παραπάνω τίθενται ἐν ἀμφιβόλῳ ἐάν ἀρνηθοῦμε τήν ὀντολογική ἀναμαρτησία Του, ἐάν δηλαδή τόν ἐκλάβουμε ὡς ἄνθρωπο μέ ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες καί παρορμήσεις (ὅπως συχνά ἀπεικονίζεται στή λογοτεχνία καί τόν κινηματογράφο), ἔστω κι ἄν προσθέσουμε ὅτι τελικά ἀντιστάθηκε σ’ αὐτές καί δέν διέπραξε ἁμαρτωλές πράξεις. Ἡ ἀποδοχή μιᾶς τέτοιας θεωρίας θά κλόνιζε συθέμελα τή χριστιανική πίστη καί θά ἀκύρωνε τήν ἐλπίδα τῶν ἀνθρώπων. Τό δόγμα τῆς ἀναμαρτησίας τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ κεντρική διδασκαλία τῆς χριστιανικῆς θεολογίας.
(Από την παρουσίαση του εκδότη)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΜΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Πρόλογος
Η αμφισβήτηση της αναμαρτησίας του Χριστού στη νεότερη και σύγχρονη θεολογική σκέψη
Εισαγωγή
– Προτεσταντική θεολογία
Edward Irving και γερμανόφωνοι θεολόγοι του 19ου αιώνα
Karl Barth
Dietrich Bonhoeffer
Wolfhart Pannenberg
F. Torrance, J. B. Torrance, και Colin Gunton
– Ρωμαιοκαθολική θεολογία
Hans Urs von Balthasar, Thomas G. Weinandy, Donald J. Goergen, και Richard P. McBrien
– Ορθόδοξη θεολογία
Sergius Bulgakov, Κάλλιστος Ware, και John Meyendorff
– Παρέκβαση: Η άρνηση της αναμαρτησίας του Χριστού στη σύγχρονη λογοτεχνία: Ο τελευταίος πειρασμός, του Νίκου Καζαντζάκη, The Man who Died, του D. H. Lawrence, και Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο, του Jose Saramago
– Συνοπτική παρουσίαση των κυριοτερων θέσεων και επιχειρημάτων όσων υποστηρίζουν ότι ο Χριστός έφερε μεταπτωτική, αμαρτωλή ανθρώπινη φύση
– Γενεαλογική υπόθεση: Η συμβολή του Λούθηρου και του Καντ στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την ανάδυση της αμφισβήτησης του δόγματος της αναμαρτησίας του Χριστού
Λούθηρος
Καντ
Συμπεράσματα
Ιστορική θεώρηση
– Το ερώτημα της αναμαρτησίας του Χριστού στην πατερική θεολογία
Εισαγωγή
Τερτυλλιανός
Μέγας Αθανάσιος
Μέγας Βασίλειος
Γρηγόριος Θεολόγος
Γρηγόριος Νύσσης
Αυγουστίνος
Κύριλλος Αλεξανδρείας
Βασίλειος Σελευκείας, Λέων Ρώμης, και τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος
Πέμπτη Οικουμενική Σύνοδος
Σωφρόνιος Ιεροσολύμων
Μάξιμος Ομολογητής
Έκτη Οικουμενική Σύνοδος
Ιωάννης Δαμασκηνός
Ενδημούσα Σύνοδος του 1117
Νικόλαος Καβάσιλας και Συμεών Θεσσαλονίκης
Συμπεράσματα
– Το ερώτημα της αναμαρτησίας του Χριστού στην κλασική ετερόδοξη θεολογική σκέψη
Εισαγωγή
Θωμάς Ακινάτης
Λούθηρος
Καλβίνος
Συμπεράσματα
– Συστηματική θεώρηση
Εισαγωγή
Το πρόσωπο του Χριστού
Η αμαρτία ως κατάσταση
Η ανθρώπινη φύση του Χριστού: “Ατομική” ή “κοινή” (“εν ατόμω θεωρουμένη ή “εν τω είδει θεωρουμένη”);
Ανθρώπινη φύση και αμαρτία
Ο Χριστός ως τέλειος άνθρωπος
Η μαρτυρία της Καινής Διαθήκης για την αναμαρτησία του Χριστού
Η αναμαρτησία του Χριστού και οι πειρασμοί του
Μπορούσε ο Χριστός να αμαρτήσει;
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Πηγές
Βοηθήματα