Η εποχή της ύστερης αρχαιότητας αποτέλεσε ιστορικά το σταυροδρόμι συνάντησης του εθνικού πολιτισμού και της ανερχόμενης και ανθίζουσας χριστιανικής ζωής και πίστης. Στα πλαίσια αυτής της συνάντησης η αποκαλυπτόμενη χριστιανική αλήθεια όφειλε να προασπίσει τους πολυάριθμους πιστούς της από πρακτικές του εθνικού κόσμου, όπως την ειδωλολατρία, τις δεισιδαιμονίες και, γενικά, έθιμα που απηχούσαν τις αμαρτωλές και απόμακρες από την χριστιανική ζωή καταστάσεις. Κάποιες από αυτές υπήρξαν η μαγεία με τις πρακτικές της, καθώς και ο ρόλος των δαιμονικών δυνάμεων σε αυτές.
Η παρούσα μελέτη παρουσιάζει με ιδιαίτερα συστηματικό και αναλυτικό τρόπο την καταγραφή του ολοκληρωτικού αγώνα του χριστιανικού κόσμου της Δύσης, κατά την ύστερη αρχαιότητα, εναντίον της μαγείας και των δαιμόνων.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ, Γεώργιου Ιωαννίδη
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ, Νικόλαου Ζαρωτιάδη
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.- Η προϊστορία της έρευνας και η μέθοδος της εργασίας
2.- Η Μαγεία και η αντιμετώπισή της από την πρώτη Εκκλησία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
Η ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΜΑΓΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
1.- Η ορολογία της μαγείας
1.1 Η τέχνη
1.2 Η μάγισσα
1.3 Ο μάγος
1.4 Τα υλικά
1.5 Οι επωδές
2.- Τα είδη των μαγικών τεχνών
2.1 Αστρολογία
2.2 Νεκρομαντεία
– Η κλασική παράδοση και η στάση των Πατέρων
2.3 Υδρομαντεία
2.4 Καιρικά φαινόμενα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΑΣ
1.- Ιστορικό – κοινωνικό πλαίσιο του 3ου αιώνα μ.Χ. μέχρι πτώσεως Ρώμης το 410 μ.Χ.
2.- Η θεσμική και νομική αντιμετώπιση της μαγείας στην ύστερη αρχαιότητα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
Η ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΔΑΙΜΟΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
1.- Οι δαίμονες κατά τη βιβλική παράδοση
2.- Χριστιανοί συγγραφείς της Δύσης
2.1 ΤΕΡΤΥΛΛΙΑΝΟΣ
2.2 ΜΙΝΟΥΚΙΟΣ ΦΗΛΙΚΑΣ
2.3 ΛΑΚΤΑΝΤΙΟΣ
2.4 ΚΟΜΜΑΔΙΑΝΟΣ
2.5 ΝΟΒΑΤΙΑΝΟΣ
2.6 ΦΙΡΜΙΚΟΣ ΜΑΤΕΡΝΟΣ
2.7 ΠΡΙΣΚΙΛΛΙΑΝΟΣ
2.8 ΣΟΥΛΠΙΚΙΟΣ ΣΕΒΗΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
Η ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΔΑΙΜΟΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΥΣ ΛΑΤΙΝΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ
1.- Λατίνοι Πατέρες
1.1 Ιππόλυτος Ρώμης
– Το καιγόμενο αλάτι
– Τα ποικιλόχρωμα αυγά
– Οι θυσίες των ζώων
– Φωτιά και κεραυνοί
– Επίκληση στον Ασκληπιό
– Λεκανομαντεία
– Ψευδαίσθηση σεισμού
– Η επιγραφή στο συκώτι
– Το κρανίο που μιλάει
– Η καταδίκη των αιρέσεων
2.- Αμβρόσιος Μεδιολάνων
3.- Ιερώνυμος
– Η δύναμη του Σταυρού
– Οι πειρασμοί των δαιμόνων
– Ο παράλυτος αρματοδρόμος
– Μαρσίτας ο παντοδύναμος
– Ο πλούσιος Ωρίων
– Τα μαγεμένα άλογα
– Η γοητευμένη παρθένα
– Η δαιμονισμένη καμήλα
– Ο παράξενος Κένταυρος
– Ο ταπεινός Σάτυρος
4.- Αυγουστίνος
– Μαγεία και δεισιδαιμονία
– Αστρολογία
– Λυκανθρωπία
– Καταδίκη της πλατωνικής δαιμονολογίας του Απουλήιου
– De divinatione daemonum
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
SUMMARY
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ
– Α. ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
– Β. ΛΑΤΙΝΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
– Γ. ΠΑΠΥΡΟΙ – ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ