ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
Ο όρος «Εξομολογητική» δεν είναι καινοφανής. Είναι πλέον από πολλού καθιερωμένος όρος προς δήλωσιν του μαθήματος ή της επιστήμης της ασχολουμένης με θέματα και προβλήματα αναφερόμενα εις την τέλεσιν (υπό πάσαν έποψιν) του Μυστηρίου της Ι. Εξομολογήσεως. Επομένως, εκ πρώτης όψεως, είναι δυνατόν να δοθή ο εξής ορισμός, ο προσδιορίζων το περιεχόμενον και τον σκοπόν της Εξομολογητικής. Ήτοι «Εξομολογητική είναι το μάθημα ή η επιστήμη του πρακτικού κλάδου της Θεολογίας, η εκθέτουσα τας αρχάς και τας μεθόδους συμφώνως προς τας οποίας πρέπει να διεξάγεται το έργον της Ιεράς Εξομολογήσεως υπό του Πνευματικού Πατρός». Αλλά το κύριον πρόβλημα ενταύθα δεν είναι τόσον ο προσδιορισμός του περιεχομένου και του σκοπού της Εξομολογητικής όσον ο «επιστημονικός» ή «διδακτικός» χαρακτήρ της Εξομολογητικής. Δηλαδή πολλοί θέτουν το ερώτημα· είναι άραγε επιστήμη η Εξομολογητική; Ή έστω είναι δυνατόν ο τρόπος τελέσεως του πνευματικού έργου του εξομολόγου ιερέως να καθίσταται αντικείμενον «επιστημονικής» μελέτης και διδασκαλίας;
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
Εισαγωγικά
ΤΙ ΕΙΝΑΙ «ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗ»
ΛΟΓΟΙ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥΝΤΕΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΣ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ
ΤΥΠΟΣ ΕΝΤΑΛΤΗΡΙΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’
Αι ανθρωπολογικαί προϋποθέσεις του μυστηρίου της μετανοίας
Η ΑΜΑΡΤΙΑ
Γενική ανθρωπολογική εκτίμησις της αμαρτίας
- Ο ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ
- Ο ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ
- Ο ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ
Ο πειρασμός
- Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ ΩΣ ΕΡΕΘΙΣΜΑ
- Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ ΩΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Ψυχολογική και πνευματική εκτίμησις του πειρασμού
Η Αμαρτία
Η Ενοχή
- ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΟΧΗΣ
- ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
Τρόποι αντιμετωπίσεως της ενοχής
- ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΑΥΤΗΣ
- Η ΑΠΟΡΡΙΨΙΣ ΚΑΙ ΑΠΩΘΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
Παράδειγμα τυπικής διαδικασίας απωθήσεως και προβολής αισθημάτων ενοχής
- Η ΑΠΩΘΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΕΧΘΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΒΙΑΙΑ ΑΠΟΚΟΠΗ ΤΟΥ ΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΧΗΣ ΕΚ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ
- ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΙΚΗ ΤΑΥΤΙΣΙΣ ΤΟΥ ΕΓΩ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΑΠΩΘΗΘΕΝΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΧΕΣΙΣ ΕΓΩ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΠΑΝΤΟΣ ΕΝΟΧΟΥ
ΤΟ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΝ
Η πραγματικότης του ασυνειδήτου
Το ασυνείδητον εκ της επόψεως της χριστιανικής ανθρωπολογίας
Το ασυνείδητον εις την πατερικήν σκέψιν και ζωήν
Οι νόμοι της λειτουργίας του ασυνειδήτου
- Η ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΤΕΧΕΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΝ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΟΣ
- Η ΣΧΕΣΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ ΚΑΙ ΑΥΝΕΙΔΗΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β’
Ο πνευματικός πατήρ
ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΤΡΟΤΗΤΟΣ
- Αγιότης βίου
- Η εξομολόγησις του πνευματικού
- Η αυτογνωσία του πνευματικού
- Η θεωρητική κατάρτισις του πνευματικού
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΙΝΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΤΡΟΣ
- Προσωπικά αισθήματα ενοχής
- Σύμπλεγμα αγγελισμού – φαρισαϊκή διάθεσις
- Έγγαμος – άγαμος
- Συναισθηματικαί προσκολλήσεις και εξαρτήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ’
Ο εξομολογούμενος
Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΟΣ
Τυπολογική ποικιλία εξομολογουμένων
Η σημασία της προαιρέσεως κατά την εκτίμησιν των αμαρτημάτων
Ο τρόπος της διακριβώσεως της προαιρέσεως του εξομολογουμένου
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ
Αι προϋποθέσεις της αποφυγής συνειδητοποιήσεως της ενοχής
Η απώθησις της ενοχής
- Η ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΙΣ ΤΩΝ ΑΜΑΡΤΙΩΝ
- ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
- ΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΔΙΟΠΟΜΠΑΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ
Συνέπειαι της απωθήσεως της ενοχής
- Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΣ
- Η ΝΕΥΡΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ’
Αι ψυχολογικαί σχέσεις μεταξύ πνευματικού πατρός και εξομολογουμένου
Η «ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΙΣ» ΤΟΥ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΙΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΩΣ
- Προϋποθέσεις της λειτουργίας της μεταβιβάσεως
- Η αρνητική μεταβίβασις
- Η θετική μεταβίβασις
Η «ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΙΣ» (ΑΝΤΙΜΕΤΑΒΙΒΑΣΙΣ) ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΤΡΟΣ
Βιβλιογραφια (Κατ’ επιλογήν)