ΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
Αρχιμ. Σπιρίδωνος Μπιλάλη, «Η αίρεσις του Filioque», Τομ. Α’. Ιστορική και κριτική θεώρησις του Filioque, σσ. 568, Αθήναι 1972.
(Ανάτυπον εκ της θρησκευτικής εφημερίδος «Ορθόδοξος Τύπος», αριθ. φύλλου 173, 1ης Νοεμβρίου 1972)
[…] Ως εν αρχή ελέχθη, το βασικόν θέμα της διατριβής αποτελεί η κατάδειξις της σαθρότητος της περί Filioque διδασκαλίας. Νομίζομεν ότι εις το σημείον τούτο ο συγγραφεύς επιτυγχάνει κατά πάντα του σκοπού του. Το έργον αυτού αποτελεί αποστομωτικήν και πέραν πάσης αντιρρήσεως και αντιλογίας απάντησιν εις τους διισχυρισμούς των οικουμενιστών, οίτινες, είτε πεισμόνως εθελοτυφλούντες είτε εξ αγνοίας της ιστορίας και της δογματικής πίστεως της Εκκλησίας αγόμενοι, προσπαθούν να μειώσουν την σημασίαν του Filioque ως δογματικής διαφοράς και ενωτικού εμποδίου, παραποιούντες την ιστορίαν και συσκοτίζοντες την ορθόδοξον συνείδησιν και πίστιν. Εις τούτο δ’ ακριβώς έγκειται καθ’ ημάς και η ιδιάζουσα αξία της διατριβής. Το Filioque δεν είναι επουσιώδες και δευτερεύον ζήτημα της πίστεως. Δεν είναι απλή θεολογική γνώμη δυναμένη να κυκλοφορή αζημίως εν τω περιθωρίω της δογματικής πίστεως της Εκκλησίας. Διότι, διά μεν τους Ρωμαιοκαθολικούς αποτελεί τούτο αλήθειαν πίστεως εν συνόδοις αυθεντικώς διατυπωθείσαν, η άρνησις της οποίας οδηγεί εις αιωνίαν απώλειαν, διά δε τους Ορθοδόξους δεινήν κατάλυσιν του τριαδικού δόγματος της πίστεως. Το Filioque δεν είναι απλούν θεολογούμενον, αλλ’ η πρωτίστη και κυριωτάτη των αιρέσεων. Δεν επιδέχεται επανερμηνείαν, ώστε να καταστή τούτο προσιτόν εις την ορθόδοξον δογματικήν πίστιν. Διότι, μεταξύ Filioque και ορθοδόξου περί εκπορεύσεως του αγίου Πνεύματος διδασκαλίας υπάρχει τεραστία και αγεφύρωτος απόστασις. Το Filioque δεν υπήρχεν, ως ισχυρίζονται οι Οικουμενισταί, απ’ αρχής εν τη πίστει της εν τη Δύσει καθολικής του Χριστού Εκκλησίας, η δε Ανατολή ηνείχετο δήθεν τούτο σιωπηρώς και δεν αντέδρα κατ’ αυτού. Η ανατολή πάντοτε αντέδρασε κατά της αιρετικής περί Filioque διδασκαλίας, ήτις και απετέλεσε την κυριωτέραν δογματικήν αιτίαν του θλιβερού Σχίσματος των Εκκλησιών. Άλλωστε κατά του Filioque αντέδρασε σθεναρώς και επί μακρόν και αυυτή η Ρωμαϊκή Εκκλησία. […]
(Απόσπασμα από το περιεχόμενο του βιβλίου ΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ )