ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ

ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ

Τα κείμενα που δημοσιεύονται στον ανά χείρας τόμο αποτελούν καρπό πνευματικής και επιστημονικής μελέτης μιας σχεδόν εικοσαετίας. Μετά την εκπόνηση της επί υφηγεσία διατριβής μας με τίτλο Τέχνη Παρθενίας, που εγκρίθηκε από την Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1973 και μας εισήγαγε έκτοτε στο διδακτικό της προσωπικό, δεν επαύσαμε να ασχολούμαστε με την μελέτη του Μοναχισμού και να συμβάλλουμε κατά το δυνατόν στην ορθή αξιολόγηση και αποτίμησή του.

Αυτό ήταν απαραίτητο πολύ περισσότερο από άλλες εποχές, διότι η κυοφορούμενη αναγέννηση του Μοναχισμού και τελικώς η εντυπωσιακή του άνθηση επανέφεραν στο πνευματικό και επιστημονικό προσκήνιο εχθρικές δυνάμεις, οι οποίες στα νεώτερα χρόνια είχαν μειώσει και δυσφημήσει τον Μοναχισμό και τους μοναχούς, δημιουργώντας για πολλές δεκαετίες εχθρικό κλίμα. Υπήρχε γι’ αυτό ανάγκη να παρουσιασθεί ο Μοναχισμός με το αληθινό του πρόσωπο, ώστε να αποδυναμωθούν οι παραμορφωτικές τάσεις. Ευτυχώς αυτό έγινε με τη συστράτευση και συναντίληψη πολλών υγιών εκκλησιαστικών και θεολογικών δυνάμεων.

(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ

 

Πρόλογος

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ – Η ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΟΥ ΓΝΗΣΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

1.- Η παραποίηση της αλήθειας

2.- Αληθινός φιλόσοφος ο μοναχός

3.- Χριστιανισμός και ασκητισμός

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ ΜΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

1.- Αντιμοναχικές τάσεις

2.- Η αρχή του Μοναχισμού στην Κ. Διαθήκη

3.- Συστατικό στοιχείο της εκκλησιαστικής αυτοσυνειδησίας

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΩΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΗΡ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ

1.- Διαμορφωτής του μοναχικού βίου

2.- Υπόδειγμα μοναχού

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΣ Δ’

ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΑΓΑΜΙΑ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΝΥΣΣΗΣ

1.- Η Διδασκαλία της Εκκλησίας

2.- Αντιεκκλησιαστικές «νεορθόδοξες» θέσεις

3.- Η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης

4.- Επίλογος

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’

ΑΒΒΑΣ ΙΣΑΑΚ Ο ΣΥΡΟΣ

1.- Βίος

2.- Συγγράμματα

3.- Διδασκαλία και επίδρασις

α) Διδασκαλία

β) Επίδρασις

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΦΙΛΟΜΟΝΑΧΟΣ

1.- Εγκώμια Θεσσαλονίκης

2.- Ιστορική και αγιολογική επιβεβαίωση

3.- Επίλογος

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ’

ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΕ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

Α’. Σύντομη παρουσίαση του προγράμματος

Β’. Τα Μοναστήρια της Θεσσαλονίκης

1. Ιστορική παρουσίαση
2. Η έρευνα των μοναστηριών της Θεσσαλονίκης
3. Ονόματα των μονών της Θεσσαλονίκης
4. Σπουδαία μοναστήρια
5. Κέντρα σπουδών και παντοδαπής σοφίας

Γ’. Επίλογος

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΜΦΙΕΣΙΝ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ

1.- Τα πλαίσια του θέματος

2.- Η καθιέρωσις ιδιαιτέρας μοναχικής αμφιέσεως και ιδιαιτέρου χρώματος αυτής

3.- Ο συμβολισμός του μαύρου χρώματος

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ’

ΑΙ ΜΟΝΑΧΙΚΑΙ ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΥΣΤΑΘΙΟΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

1.- Αι μοναχικαί τάξεις

2.- Η αντιστοιχία των βαθμίδων της τελειώσεως προς τας μοναχικάς τάξεις

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι’

Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΙΟΥ

1.- Τοποχρονολογικός προσανατολισμός

2.- Παράγοντες που κατέστησαν ανεπίκαιρη την διδασκαλία του Αγίου Αθανασίου Παρίου και των άλλων Κολλυβάδων

3.- Η αλλαγή του πνευματικού κλίματος καθίστα επίκαιρη την διδασκαλία του Αγίου Αθανασίου του Παρίου

4.- Δειγματοληπτική αναφορά σε επίκαιρες θέσεις του Αγίου Αθανασίου. Οι απόψεις του για την παιδεία

5.- Επίλογος