ΠΑΝΟΡΑΜΑ 20 ΑΙΩΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

Επιθυμώντας να συμβάλλουμε ταπεινά, στον εορτασμό του Ιωβηλαίου έτους 2000, αποτολμήσαμε το δύσκολο εγχείρημα της αναδρομής στην Ιστορία των 20 αιώνων του Χριστιανισμού, με σκοπό να συνεισφέρουμε, έστω και λίγο, με τρόπο μονιμότερο. Αναδιφήσαμε, λοιπόν, στις δέλτους της εκκλησιαστικής Ιστορίας, της Αγιολογίας, της Πατρολογίας, της Δογματικής, των ιερών Κανόνων, της Χρονογραφίας και της σύγχρονης Δημοσιογραφίας. Ερανίσαμε τα σημαντικότερα – κατά την άποψή μας – Πρόσωπα και Γεγονότα. Εκθέσαμε τα όσα αναφέρονται σ’ αυτά, με τρόπο συνοπτικό και λιτό, απόλυτα κατανοητό, χωρίς κάτι το περιττό ή το ελλείπον, και απαλλαγμένο από υποσημειώσεις και παραπομπές ή δυσνόητες εκφράσεις. Και τα στολίσαμε με εικόνες και φωτογραφίες, ώστε να συμπληρώνεται εποπτικά το κείμενο. Πιστεύοντας, ότι έτσι προκαλείται το αληθινό ενδιαφέρον των αναγνωστών, η μελέτη γίνεται ευχάριστη και τελικά μένει κάτι στην ψυχή και την καρδιά τους, πράγμα που πολύ επιθυμούμε.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Χαιρετισμός του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλου (+)

Πρόλογος – Έτος 2000 μετά Χριστόν

 

1^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Η κατά σάρκα Γέννηση του Χριστού

Ο Ιησούς δωδεκαετής στο Ναό

Η δημόσια δράση του Ιησού Χριστού μέχρι τη Σταύρωση και την Ανάσταση

• Η Βάπτιση
• Στην έρημο – Οι πειρασμοί
• Η κλήση των Μαθητών
• Η επί του όρους ομιλία
• Θαύμα στην Κανά
• Ιεραποστολικό έργο
• Επίσκεψη στα Ιεροσόλυμα
• Νικόδημος και Σαμαρείτιδα
• Οι παραβολές
• Τα θαύματα
• Πολεμική κατά Χριστού
• Ανάβαση στα Ιεροσόλυμα
• Μυστικός Δείπνος – Προδοσία Ιούδα
• Η δίκη, η καταδίκη και η Σταύρωση
• Η Ταφή και η Ανάσταση
• Η Ανάληψη και η Πεντηκοστή

Η Υπεραγία Θεοτόκος

Οι Δώδεκα Απόστολοι του Χριστού

Διωγμός και μαρτύριο του αγίου Στεφάνου

Κλήση του Παύλου στο αποστολικό αξίωμα και έργο

Αποστολική Σύνοδος

Οι περιοδείες του αποστόλου Παύλου

Ο απόστολος Παύλος στην Αθήνα

Αποστολική δράση – Μαρτύριο του Πέτρου στη Ρώμη

Ανδρέας, ο πρωτόκλητος Απόστολος

Καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους

Διωγμός των χριστιανών επί Δομιτιανού

Η εξορία του Ιωάννη στην Πάτμο – Η συγγραφή της «Αποκαλύψεως»

 

2^ος ΑΙΩΝΑΣ

Θάνατος του Κλήμεντος, επισκόπου Ρώμης

Μαρτύριο αγίου Ιγνατίου Αντιοχείας

Διωγμός των χριστιανών επί Τραϊανού

Η αίρεση των Δοκητών

Αριστείδης, ο απολογητής

Αθηναγόρας, ο απολογητής

Ιουστίνος, ο φιλόσοφος και μάρτυς

Μαρτύριο του αγίου Πολυκάρπου

Αλεξανδρινή Σχολή

 

3^ος ΑΙΩΝΑΣ

Τερτυλλιανός

Ωριγένης

Πρώτες αιρέσεις του Χριστιανισμού (Γνωστικισμός – Μανιχαϊσμός – Μοντανισμός)

Διωγμοί των χριστιανών

 

4^ος ΑΙΩΝΑΣ

Διωγμός των χριστιανών επί Διοκλητιανού

Άρειος – Αρειανισμός

Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, στη Νίκαια

Καθιέρωση εορτασμού των Χριστουγέννων

Κωνσταντίνος ο Μέγας

Παχώμιος ο Μέγας, όσιος

Άγιος Σπυρίδων

Σιναϊτικός Κώδιξ

Αντώνιος ο Μέγας

Ίδρυση θεολογικής Σχολής Εδέσσης

Αθανάσιος ο Μέγας

Υπαγωγή Ανατ. Ιλλυρικού στο βυζαντινό κράτος

Βασίλειος ο Μέγας

Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη

Βουλγάτα, μετάφραση της Αγίας Γραφής

Κύριλλος Ιεροσολύμων

Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός

Μακάριος ο Αιγύπτιος, ο μέγας

Κατάργηση των ολυμπιακών αγώνων

Γρηγόριος ο Νύσσης

Αμβρόσιος, επίσκοπος Μεδιόλανων

 

5^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Πρώτο σχίσμα Ανατ. Και Δυτ. Εκκλησίας

Ίδρυση «οικουμενικού διδασκαλείου» στην Κωνσταντινούπολη

Αυγουστίνος, επίσκοπος Ιππώνος

Η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος, στην Έφεσο

Κύριλλος Αλεξανδρείας

Αρσένιος όσιος

Ληστρική σύνοδος στην Έφεσο

Νεστόριος, αιρετικός επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

Μονοφυσιτισμός

Η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος, στη Χαλκηδόνα

Αγιοταφιτική Αδελφότητα

Αλεξανδρινός Κώδιξ

Το «Ενωτικόν» του Ζήνωνος

 

6^ος ΑΙΩΝΑΣ

Κλείσιμο της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών

Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης

Κανών του αγίου Βενεδίκτου

Ναός της Θεού Σοφίας

Η Ε’ Οικουμενική Σύνοδος, στην Κωνσταντινούπολη

Ρωμανός ο Μελωδός

Σύνοδος Τολέδου, προσθήκη Filioque

 

7^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ιωάννης ο Σιναΐτης (της Κλίμακος)

Αρχή εξελληνισμού της βυζαντινής αυτοκρατορίας

Απαγωγή Τιμίου Σταυρού από Πέρσες

Ανάκτηση Τιμίου Σταυρού

Προνόμια του Μωάμεθ προς τη Μονή Σινά

Ακάθιστος Ύμνος

Μωάμεθ, ιδρυτής του μουσουλμανισμού

Χορήγηση προνομίων στον πατριάρχη Ιεροσολύμων

Μάξιμος ο Ομολογητής

Μονοθελητισμός

Η ΣΤ’ οικουμενική Σύνοδος, στην Κωνσταντινούπολη

Βούλγαροι εγκαθίστανται νοτίως του Δούναβη

Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος, στην Κωνσταντινούπολη

 

8^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ανδρέας, αρχιεπίσκοπος Κρήτης

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Άγιος Κοσμάς ο Μελωδός

Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, στη Νίκαια

 

9^ος ΑΙΩΝΑΣ

Θεόδωρος ο Στουδίτης

Η αναστήλωση των εικόνων

Κύριλλος και Μεθόδιος, οι φωτιστές των Σλάβων

Εκχριστιανισμός των Κροατών και Σέρβων

Ιγνάτιος Α’, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Μεγάλη σύνοδος, σχίσμα επί Φωτίου

Μέγας Φώτιος

 

10^ος ΑΙΩΝΑΣ

Κατάληψη Θεσσαλονίκη από Σαρακηνούς

Σύνοδος για το δ’ γάμο Λέοντος του Σοφού

«Τόμος ενώσεως»

Αρέθας ο Καισαρείας

Εκχριστιανισμός των Ούγγρων

Άθως (Άγιον Όρος)

Σύνταξη του «Τυπικού» της Λαύρας Αγίου Όρους

Εκχριστιανισμός των Ρώσων

 

11^ος ΑΙΩΝΑΣ

Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Ακολουθία των Τριών Ιεραρχών

Το μεγάλο σχίσμα Ανατολικής και Δυτ. Εκκλησίας

Οι Σταυροφορίες

 

12^ος ΑΙΩΝΑΣ

Θεολογικές έριδες – Σύνοδος Κωνσταντινουπόλεως

Ευστάθιος, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης

Μιχαήλ Χωνιάτης, μητροπολίτης Αθηνών

Ιερά Εξέταση

 

13^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ίδρυση δεσποτάτου της Ηπείρου, αυτοκρατορίας Τραπεζούντος, βασιλείου Νικαίας

Απαγόρευση των συγγραμμάτων του Αριστοτέλη στη Δύση

Ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως από τους σταυροφόρους

Ψευδοένωση των Εκκλησιών στη Λυών

Εκδίωξη σταυροφόρων από τους Αγίους Τόπους

 

14^ος ΑΙΩΝΑΣ

Χειροτονία του πρώτου μητροπολίτη Ρωσίας

Ο «Πρώτος» του Αγίου Όρους υπό τον πατριάρχη

Πρόταση διορθώσεως του Ιουλιανού ημερολογίου

Σύνοδοι για τις έριδες των Ησυχαστών

Επικύρωση «Τυπικών» μονών του Αγίου Όρους

Αναγέννηση

Μανουήλ Πανσέληνος

«Μακεδονική σχολή» ζωγραφικής

Γρηγόριος ο Παλαμάς

 

15^ος ΑΙΩΝΑΣ

«Κρητική σχολή» αγιογραφίας

Συμεών, αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης

Κατάληψη Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων από τους Τούρκους

Σύνοδος κατά της ενώσεως των Εκκλησιών

Μάρκος Εφέσου, ο Ευγενικός

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος – Άλωση της Πόλης

Γεννάδιος Σχολάριος – χορήγηση προνομίων

Μεγάλη του Γένους Σχολή

Εκτύπωση του πρώτου ελληνικού βιβλίου

Ελληνική κοινότητα και εκκλησία της Βενετίας

 

16^ος ΑΙΩΝΑΣ

Αγιοταφικό Ζήτημα

Αυγουσταία Ομολογία

Ο Λούθηρος και η Μεταρρύθμισή του

Παχώμιος Ρουσάνος

Μάξιμος ο Γραικός

Εκτύπωση Καινής Διαθήκης στην ελληνική

Η Κύπρος περιέρχεται στους Τούρκους

Ναυμαχία της Ναυπάκτου

Νύχτα αγίου Βαρθολομαίου

Κολλέγιο Αγίου Αθανασίου στη Ρώμη

Εγκατάσταση Ιησουϊτών στην Κωνσταντινούπολη

Φιλοθέη η Αθηναία

Ίδρυση του πατριαρχείου της Ρωσίας

 

17^ος ΑΙΩΝΑΣ

Μελέτιος Πηγάς, πατριάρχης Αλεξανδρείας

Σουλτανικά φιρμάνια για το καθεστώς των Αγίων Τόπων

Ίδρυση ελληνικού τυπογραφείου στην Κωνσταντινούπολη

Έκδοση μετάφρασης της Κ. Διαθήκης στη νεοελληνική

Κύριλλος Α’ Λούκαρις

Μητροφάνης ο Κριτόπουλος

Εγκατάσταση οικουμενικού πατριαρχείου στο Φανάρι

Ομολογία Πέτρου του Μογίλα

Η Κρήτη περιέρχεται στους Τούρκους

Ίδρυση ελληνικού τυπογραφείου στο Ιάσιο

Ίδρυση ελληνοσλαβικής Ακαδημίας Μόσχας

 

18^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ίδρυση της Πατμιάδος Σχολής

Ηλίας Μηνιάτης

Ίδρυση της «Ευαγγελικής Σχολής» Σμύρνης

Ίδρυση της Αθωνιάδος Σχολής

Κίνημα των Κολλυβάδων

Κοσμάς ο Αιτωλός

 

19^ος ΑΙΩΝΑΣ

Ευγένιος Βούλγαρης

Νικόδημος ο Αγιορείτης

Η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση

Γρηγόριος ο Ε’, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Εύρεση της εικόνας της Παναγίας της Τήνου

Γρηγόριος Δικαίος – Παπαφλέσας

Άνθιμος Γαζής, αρχιμανδρίτης

Η αυτονομία της Σερβικής Εκκλησίας

Ανακήρυξη του «αυτοκέφαλου» της Εκκλησίας της Ελλάδος

Ίδρυση Θεολογικής Σχολής Αθηνών

«Χάττι σερίφ»

Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή

Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Κοσμάς Φλαμιάτος

Νεόφυτος Βάμβας

Θεολογική Σχολή Τιμ. Σταυρού Ιερουσαλήμ

Χάττι χουμουγιούν

Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων

«Ευαγγελικός κήρυξ», περιοδικό

Γενικοί κανονισμοί

Θεόκλητος Φαρμακίδης

Ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Εκκλησίας Ρουμανίας

Ενσωμάτωση Ιονίων νησιών στην Ελλάδα

Επανάσταση Κρήτης – Αρκάδι

Κήρυξη του αλάθητου του πάπα Ρώμης

Ίδρυση Βουλγαρικής Εξαρχίας

Βουλγαρικό Σχίσμα

Σιμωνιακά

Ίδρυση Συλλόγου «Ανάπλασις»

Μάρτυρες του Ιεχωβά

«Εκκλησιαστική Αλήθεια» Κωνσταντινουπόλεως

Προσάρτηση της Θεσσαλίας και Ηπείρου στο ελληνικό κράτος

«Προνομιακό ζήτημα»

«Ιερός Σύνδεσμος»

Κατηχητικά Σχολεία

 

20^ος ΑΙΩΝΑΣ

«Ευαγγελικά»

«Νέα Σιών»

Ίδρυση Αδελφότητος Θεολόγων «η Ζωή»

«Εκκλησιαστικός Φάρος» Αλεξανδρείας

«Πάνταινος»

Γενικό Εκκλησιαστικό Ταμείο

Ιωακείμ ο Γ’, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Βαλκανικοί πόλεμοι

Έναρξη Α’ παγκοσμίου πολέμου

Ίδρυση Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών

«Γρηγόριος ο Παλαμάς»

Κομμουνισμός

Ίδρυση «Φιλοπτώχων Ταμείων»

Ελληνική κατοχή στη Μ. Ασία

Νεκτάριος Πενταπόλεως

Οικουμενική Κίνηση

Κίνηση για την ένωση των Εκκλησιών

Απαλλοτρίωση μοναστηριακών κτημάτων

Μικρασιατική Καταστροφή

Χρυσόστομος Σμύρνης

Αναγνώριση του κύρους των Αγγλικανικών χειροτονιών

«Εκκλησία»

«Θεολογία»

«Καινή Κτίσις»

Ψήφιση Καταστατικού Χάρτη Αγίου Όρους

Παλαιοημερολογιτικό θέμα

Διοίκηση των μητροπόλεων των «Νέων Χωρών»

Ίδρυση του Κράτους του Βατικανού

Ίδρυση του Ο.Δ.Ε.Π.

Ίδρυση του Τ.Α.Κ.Ε.

Δικαστήρια εκκλησιαστικά

Νικόλαος Πλανάς

Μελέτιος Μεταξάκης

Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος

Ίδρυση της Θεολογικής Σχολής Τιμίου Σταυρού

Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος

Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.)

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ηρωικό έπος – Κατοχή – Απελευθέρωση

Κωνσταντίνος Ν. Καλλίνικος

Έναρξη λειτουργίας Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης

Άρση του Βουλγαρικού Σχίσματος

Ενσωμάτωση Δωδεκανήσου στην Ελλάδα

Μιχαήλ Γαλανός

Δαμασκηνός Παπανδρέου

Χρύσανθος Φιλιππίδης

1900^η επέτειος αφίξεως αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα

«Κιβωτός»

Αυτοανακήρυξη πατριαρχείου Βουλγαρίας

Παράδοση 1000 ανεγερθέντων ναών

Ίδρυση «Συνδέσμου»

Σεραφείμ Παπακώστας

Σπυρίδων Βλάχος

Νόμος Ιορδανίας για πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Μιχαήλ, αρχιεπίσκοπος Αμερικής

Βασίλειος Στεφανίδης

Ίδρυση Αδελφότητος Θεολόγων «ο Σωτήρ»

Αναγνώριση ως Πατριαρχείου της Εκκλησίας Βουλγαρίας

‘Α Πανορθόδοξη Διάσκεψη στη Ρόδο

Θεόκλητος Β’, αρχιεπίσκοπος Αθηνών

Εορτασμός 1000ετηρίδος Αγίου Όρους

‘Β Πανορθόδοξη Διάσκεψη στη Ρόδο

Συνάντηση πατριάρχου και πάπα στα Ιεροσόλυμα

‘Γ Πανορθόδοξη Διάσκεψη στη Ρόδο

Γερβάσιος Παρασκευόπουλος

Φώτης Κόντογλου

Πανορθόδοξη Διάσκεψη Θεολογικών Επιτροπών

Ο πάπας Παύλος ΣΤ’ στην Κωνσταντινούπολη

Χρυσόστομος Β’ Χατζησταύρου

Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης

Αθηναγόρας Α’, οικουμενικός πατριάρχης

Νέο Σύνταγμα

«Εκκλησιαστική Αλήθεια» Αθηνών

Μακάριος Γ’, αρχιεπίσκοπος Κύπρου

Νέος Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος

Παναγιώτης Τρεμπέλας

Εορτασμός 900ετηρίδος της Μονής Πάτμου

Ιερώνυμος Κοτσώνης, αρχιεπίσκοπος Αθηνών

Εορτασμός χιλιετίας εκχριστιανισμού των Ρώσων

Ίδρυση Εκκλησιαστικών Ραδιοφωνικών Σταθμών

Δημήτριος, οικουμενικός πατριάρχης

Βαρθολομαίος Α’, οικουμενικός πατριάρχης

Συνάντηση των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών

Εκλογή αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου

Συνάντηση των προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών

Σεραφείμ, αρχιεπίσκοπος Αθηνών

Χιλιετηρίδα Μονής Ξενοφώντος

Το «Άξιον εστιν» στην Αθήνα

Πρόγραμμα εκδηλώσεων του Ιωβηλαίου

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Άβατο σε Μονή

Αγαμία του Κλήρου

Αγγλικανισμός

Αίρεση

Άμφια

Αντιοχειανή Σχολή

Αντίχριστος

Απόκρυφα βιβλία

Απολογητές του Χριστιανισμού

Βάπτισμα

Διωγμοί των χριστιανών

Δόγματα της χριστιανικής Πίστεως

Εικονογραφία

Θεομητορικές εορτές

Θεοπνευστία της Αγίας Γραφής

Καθιέρωση εορτών και νηστειών

Κανόνας της Αγίας Γραφής

Κατακόμβες χριστιανικές

Μυστήρια της Εκκλησίας

Τοπικές Σύνοδοι

Φιλανθρωπία της Εκκλησίας

 

Βιβλιογραφία

Ευρετήριο θεμάτων