ΘΕΟΣ, ΑΠΩΝ Η ΠΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ;

ΘΕΟΣ, ΑΠΩΝ Η ΠΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ;

Οι «Δερμάτινοι Χιτώνες» από τον Νικόλαο Καβάσιλα και τον Παναγιώτη Νέλλα στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Οι βιβλικοί «Δερμάτινοι Χιτώνες» έχουν συμβολισθεί από Πατέρες της Εκκλησίας και νεότερους ερμηνευτές ως υλικότητα, παχυμμένη σωματότητα, αλογότητα, βιολογικότητα και νεκρότητα, αλλά και ως πολιτισμός, τέχνες, επιστήμη και πολιτική. Με αυτούς ενέδυσε ο Θεός τους πρωτοπλάστους αμέσως με την πτώση τους. Τόσο ο Νικόλαος Καβάσιλας όσο και ο Παναγιώτης Νέλλας, ο καθένας στην εποχή του ερμήνευσε θεολογικά τη δίμορφη πραγματικότητα των Δερμάτινων Χιτώνων, δίνοντας τις ανάλογες οντολογικές, ανθρωπολογικές και κοσμολογικές προεκτάσεις. Στόχος τους ήταν ο διάλογος με τον καιρό τους τον οποίο κατόρθωσαν όχι μόνο μέσα από τα συγγράμματά τους αλλά και από την καθημερινή τους πράξη μέσα στον κόσμο. Σήμερα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, υπάρχει η ανάγκη μιας νέας σύγχρονης ερμηνείας της Θεολογίας των Δερμάτινων Χιτώνων, μιας θεολογίας της Ιστορίας, όπως την αποπειρώμεθα εδώ, σε ανοιχτό διάλογο με τις σύγχρονες επίγειες πραγματικότητες και με οντολογικές, ανθρωπολογικές και κοσμολογικές προεκτάσεις. Τελικά, σε κάθε εποχή -και ακόμη περισσότερο τώρα- το ερώτημα για εμάς παραμένει καίριο: Πρόκειται για το αν ο Θεός είναι απών ή παρών μέσα στην Ιστορία και τον άνθρωπο, ρεαλιστικά και μυστηριακά.

(Από την παρουσίαση του εκδότη)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘΕΟΣ, ΑΠΩΝ Η ΠΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ;

Περίληψη

Abstract

Πρόλογος

Συντομογραφίες

Εισαγωγή

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1^ο

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

1.- Γενικά

2.- Μόρφωση

3.- Ησυχασμός – Αντιησυχασμός

4.- Αναγέννηση

5.- Πολιτική κατάσταση

6.- Κοινωνική κατάσταση στη Θεσσαλονίκη

7.- Ενεργή πολιτική και εκκλησιαστική ανάμειξη

8.- Το πρόβλημα της ιδιότητας του Νικολάου Καβάσιλα τα τελευταία χρόνια της ζωής του

9.- Συγγράμματα του Νικολάου Καβάσιλα

10.- Θεολογικά έργα

11.- Κοινωνικοπολιτικά έργα

12.- Συγγράμματα για τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών και άλλα

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2^ο

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΩΝ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

1.- Εισαγωγικά

2.- Η πτώση των πρωτοπλάστων

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3^ο

ΟΙ ΔΕΡΜΑΤΙΝΟΙ ΧΙΤΩΝΕΣ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

1.- Εισαγωγικά

2.- Οντολογία και οντολογικές προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων

3.- Εικονική οντολογία και Δερμάτινοι Χιτώνες

4.- Οντολογικές ενώσεις και διακρίσεις

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4^ο

ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΝΩΝ ΧΙΤΩΝΩΝ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

1.- Εισαγωγικά

2.- Η σχέση των Δερμάτινων Χιτώνων με τον άνθρωπο, το σώμα και την ψυχή

3.- Η ψυχή του ανθρώπου

4.- Ύλη, πνεύμα και σάρκα

5.- Η Θεοτόκος – Η συνεργία – Η σάρκωση

6.- Η κένωση του Χριστού ως ερωτική και ως λυτρωτική πράξη

7.- Σχέση Θεού και ανθρώπου

8.- Το σώμα

9.- Ο θάνατος και η διμορφία των Δερμάτινων Χιτώνων

10.- Ενθάδε και επέκεινα

11.- Η έννοια της δικαιοσύνης σε σχέση με την αγάπη και την αρμονία

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5^ο

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΝΩΝ ΧΙΤΩΝΩΝ

1.- Η Χριστομυστηριοκεντρική θεολογία του Ν. Καβάσιλα (ανθρωπολογικές και κοσμολογικές διαστάσεις και προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων)

2.- Θεία Ευχαριστία

3.- Μυστηριακή οντολογία των Δερμάτινων Χιτώνων (συνύφανση χρόνου/αχρονίας, τόπου/ουτοπίας)

4.- Μυστηριακή ανθρωπολογία (και σωτηριολογία) των Δερμάτινων Χιτώνων

5.- Μυστηριακή κοσμολογία των Δερμάτινων Χιτώνων

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6^ο

Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

1.- Βιογραφικά στοιχεία Παναγιώτη Νέλλα

2.- Πολιτική κατάσταση

3.- Θεολογικά ρεύματα και τάσεις της εποχής και η θέση του Παναγιώτη Νέλλα

4.- Συνοπτική παρουσίαση του συγγραφικού έργου του Παναγιώτη Νέλλα

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7^ο

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΕΛΛΑ

1.- Εισαγωγικά

2.- Η προπτωτική κατάσταση του ανθρώπου και η πτώση του

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8^ο

ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΝΩΝ ΧΙΤΩΝΩΝ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΕΛΛΑ

1.- Η Εικονική οντολογία του ανθρώπου ως αφετηρία της θεολογίας των Δερμάτινων Χιτώνων

2.- Η Θεοτόκος

3.- Το περιεχόμενο και η σημασία της θεολογίας των Δερμάτινων Χιτώνων

4.- Το δίμορφο των Δερμάτινων Χιτώνων

5.- Οντολογικές προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων

6.- Ανθρωπολογικές προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων

7.- Κοσμολογικές προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9^ο

ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

1.- Εισαγωγικά

2.- Απόπειρα ερμηνείας της δημιουργίας της κτίσης και του ανθρώπου

3.- Απόπειρα σύγχρονης ερμηνευτικής προσέγγισης της πτώσης των πρωτοπλάστων

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10^ο

ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ – ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

1.- Οντολογία του θανάτου και η σχέση της με τους Δερμάτινους Χιτώνες

2.- Ερμηνευτική προσέγγιση της βιβλικής πραγματικότητας των Δερμάτινων Χιτώνων

3.- Οντολογία των Δερμάτινων Χιτώνων

4.- Σύγχρονες κοσμολογικές προεκτάσεις. Οι Δερμάτινοι Χιτώνες ως εξέλιξη του πολιτισμού και της ιστορίας

5.- Ανθρωπολογία και ανθρωπολογικές προεκτάσεις των Δερμάτινων Χιτώνων

6.- Κριτική θεώρηση των θεολογικών θέσεων του Νικολάου Καβάσιλα για τους Δερμάτινους Χιτώνες

7.- Κριτική θεώρηση των θεολογικών θέσεων του Παναγιώτη Νέλλα για τους Δερμάτινους Χιτώνες

 

Επίλογος – Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

• Πηγές
• Βοηθήματα
• Βιβλιογραφία σε άλλες γλώσσες