ΤΟ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 1880-1882 ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Η ενασχόλησή μου με την ιστορία του νεότερου Ελληνισμού μ’ έφερε σε επαφή με το αρχειακό υλικό της Κρήτης. Μέσα απ’ αυτό ο μελετητής έχει τη δυνατότητα με την ανάλυση, τη σύνδεση και την ανάπτυξη εκκλησιαστικών ζητημάτων, να παρουσιάσει θεάματα από την εκκλησιαστική ιστορία της Κρήτης και να κάνει γνωστή τη ζωή και τη δράση αξιόλογων κληρικών που συνδέθηκαν με τους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση της Κρήτης. Τα εκκλησιαστικά αυτά ζητήματα και η δράση των κληρικών της Κρήτης δεν είναι θέματα αυτονομημένα από το ιστορικό γίγνεσθαι του όλου Ελληνισμού και απασχολούν τα δύο κέντρα του την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα. Άλλωστε ποτέ τα δύο αυτά κέντρα δεν έμειναν αδιάφορα για τα διαδραματιζόμενα στη μεγαλόνησο.
Στην εργασία αυτή ασχολούμαι με το επισκοπικό ζήτημα (1880-1882), και γενικότερα με την Εκκλησία της Κρήτης, όπως αυτή ήταν συγκροτημένη και όπως διαμορφώθηκε σε κανονική, συνοδική πλέον, βάση με τη διευθέτηση του επισκοπικού ζητήματος. […]
(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΤΟ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 1880-1882 ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Πρόλογος
Συντομογραφίες
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΡΙΝ ΤΟ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
1.- Παρεμβάσεις Κρητών σε εκλογές αρχιερέων
α)- Εκλογές μητροπολιτών
β)- Αντιδράσεις σε εκλογές επισκόπων
γ)- Κίνηση για αντικατάσταση του Κυδωνίας Γαβριήλ από τον Ευμένιο Ξηρουδάκη
2.- Σχέσεις μητροπολίτη Κρήτης με επισκόπους. Συγκρότηση επαρχιακής Συνόδου
3.- Επίσκοποι στην Κρήτη περί το 1880
α)-Ο Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ιλαρίων, ο από Ιεροσητείας
β)- Ο Κυδωνίας και Αποκορώνου Γαβριήλ
γ)- Ο Κυδωνίας και Αποκορώνου Νικηφόρος, ο από Αρκαδίας
δ)- Ο Ιεροσητείας Γρηγόριος
ε)- Ο Πέτρας Μελέτιος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ ΤΟ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
1.- Τα αίτια
2.- Κληρικοί προταθέντες από τους Κρήτες για την πλήρωση των επισκόπων
α)- Νίκανδρος Ζαννούβιος για την επισκοπή Κυδωνίας και Αποκορώνου
β)- Παρθένιος Περίδης για την επισκοπή Κισσάμου και Σελίνου
3.- Δραστηριότητες των χριστιανών για την εκλογή στην επισκοπή Κυδωνίας και Αποκορώνου
α)- Κίνηση του πληρώματος της επισκοπής υπέρ του Νικάνδρου
β)- Εκλογή και προσπάθειες εγκατάστασης του Ιεροθέου Πραουδάκη στην επισκοπή Κυδωνίας και Αποκορώνου
4.- Εξελίξεις του επισκοπικού στην επισκοπή Κισσάμου και Σελίνου
α)- Παρεμβάσεις του πληρώματος για εκλογή επισκόπου
β)- Εκλογή και παραίτηση του Παρθενίου Κελαϊδή
5.- Η πορεία του επισκοπικού στην επισκοπή Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
α)- Ο επίσκοπος Διονύσιος Καστρινογιαννάκης
β)- Εκλογή του Διονυσίου και προσπάθειες για εγκατάσταση του στην επισκοπή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ Η ΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
1.- Η εκδημία του Μητροπολίτη Κρήτης Μελετίου και η εκλογή του Τιμοθέου Καστρινογιαννάκη
2.- Η στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελληνικής Κυβέρνησης
3.- Η οριστική διευθέτηση του ζητήματος
Συμπεράσματα
Πηγές και Βιβλιογραφία
Πίνακας ονομάτων