ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
Ο Γρηγόριος Παλαμάς υπήρξε η μεγαλύτερη εκκλησιαστική φυσιογνωμία του ΙΔ’ αιώνα. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από γονείς ευγενείς που διακρίνονταν για την ευσέβειά τους. Σπούδασε φιλοσοφία με καθηγητή το διάσημο φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη, και ενώ προοριζόταν για λαμπρά αξιώματα, τον τράβηξε η ασκητική ζωή. Έγινε μοναχός και μόνασε στο Άγιον Όρος. […] Παρά τις διεξοδικές και διεισδυτικές μελέτες που αφορούν ιστορικοφιλολογικά μέχρι και θεολογικά θέματα, τα οποία πηγή τους έχουν το βίο, τα συγγράμματα και τη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά, η παρούσα μελέτη δεν έρχεται να αναπληρώσει το κενό της έρευνας, αλλά φιλοδοξεί να ρίξει άπλετο φως σε πολλές πτυχές της λαμπρής αυτής μορφής, υπό το πρίσμα των τελευταίων εκδόσεων των έργων του και επιστημονικών δεδομένων. Σκοπό έχει, εξονυχίζοντας τις παντός είδους σχετικές ιστορικοφιλολογικές πηγές του ΙΔ΄ αιώνα και σταθμίζοντας την πλούσια σύγχρονη βιβλιογραφία, που δεν είναι φτωχή, να ερευνήσει λεπτομερώς την ιστορική πορεία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά σε όλες τις φάσεις και σε όλες τις δημιουργικές του στιγμές. […]
(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Το οικογενειακό περιβάλλον
Η θύραθεν παιδεία του
Η πνευματική παιδεία του
Η ασκητική του βιοτή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΛΑΒΡΟ ΒΑΡΛΑΑΜ. Η ΠΡΩΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
Επισημαίνει και αναιρεί τη φιλιοκβιστική διδασκαλία του Βαρλαάμ
Θεολογεί για να απορρίψει την κατηγορία της «ομφαλοψυχίας»
Αναλύει τη θεολογική του σκέψη ενώπιον της Συνόδου του 1341 και αποκρούει τις εναντίον του κατηγορίες του Βαρλαάμ
Η Σύνοδος υιοθετεί τη θεολογία του αγίου Γρηγορίου
Καταπολεμεί τους συνεχιστές του Βαρλαάμ και οδηγεί τη Σύνοδο στην επικύρωση της θεολογίας του περί Θαβωρείου φωτός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ-ΦΥΛΑΚΙΣΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΙΣ ΚΑΚΟΔΟΞΙΕΣ ΤΟΥ ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΚΑΛΕΚΑ
«ου σιωπήν ο λόγος επιτάττει ένθα το κινδυνευόμενον θεός»
Αντικανονικές διαδικασίες
Αλληλογραφεί για να δικαιολογήσει τη Θεολογία και τη στάση του
Έγκλειστος στο μοναστήρι
Με επτά διατριβές του περί των θείων ενεργειών κατά του Ακινδύνου
Έγγραφη αντιπαράθεση με τον πατριάρχη Καλέκα
Προς οριστική απόρριψη των συνεχιστών του Βαρλαάμ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΟΥ
Η εκλογή του σε επίσκοπο και η Σύνοδος του 1347
Εμπόδια για την εγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη και επίσκεψη καρποφόρος στο άγιο Όρος
Τοποτηρητής επισκοπής στη Λήμνο
Ενθρόνισή του στη Θεσσαλονίκη και πρώτες ομιλίες
Η συμμετοχή στη Μεγάλη Σύνοδο του 1351, όπου γίνεται συνολική αποτίμηση και τελική επικράτηση της θεολογία του
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΟΥ ΕΩΣ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ
Μετάβαση στην Κωνσταντινούπολη και συζήτηση με τον Νικηφόρο Γρηγορά
Επιστροφή στη Θεσσαλονίκη. Το κύκνειο θεολογικό έργο και η ποιμαντική των μόνων ήρεμων ετών της ζωής του
Η κοίμηση του αγίου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ’
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΚΑΙ Η ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΩΣ ΑΓΙΟΥ
Η διαπίστωση της διακήρυξης και το πρόβλημα
Η θεολογική θεμελίωση
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
α) Πηγές
β) Βοηθήματα