ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΑΠΟΔΗΜΗΤΗΣ Ο ΣΤΕΙΡΙΩΤΗΣ (+1094)
Ο Νικόλαος ο Αποδημητής, ο νεαρός μοναχός της Μονής του οσίου Λουκά Στειρίου, θα ξεκινήσει στα τέλη του 11ου αιώνα, μια οδοιπορία από το μοναστήρι του, στη σημερινή Στερεά Ελλάδα. Η κατάληξή της θα είναι η Κάτω Ιταλία, η οποία μόλις έχει οριστικά χαθεί από την επικράτεια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, περίπου 20 χρόνια πριν την άφιξη του Νικολάου.
Ο ανυπόδητος μοναχός, με μοναδικά όπλα την ανατολική πνευματικότητά του και τη μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ελέησον», δυνάμωσε το φρόνημα των Κατωιταλιωτών, ενώ έτυχε του σεβασμού τόσο των ελληνοφώνων όσο και αυτών που δεν είχαν γλωσσικούς ή άλλους δεσμούς με την Ανατολή. Κάπως έτσι προέκυψε η αυθόρμητη τιμή του ως Αγίου από τους κατοίκους της Απουλιώτικης πόλης των Τρανών.
Στην παρούσα μελέτη ερχόμαστε να ξαναδούμε τις διαθέσιμες αγιολογικές πηγές για τα πεπραγμένα του Νικολάου του Αποδημητή και να προχωρήσουμε σε μια πλήρη σκιαγράφηση του ιστορικού και εκκλησιαστικού γίγνεσθαι τόσο της εποχής οσο και της περιοχής, η οποία με τη σειρά της αποτέλεσε ζωτικό μέρος του νορμανδικού βασιλείου του Ρογήρου του Β’. Ο Νικόλαος έρχεται να σηματοδοτήσει μια εποχή κρίσιμη για την ιστορία της Κάτω Ιταλίας, στην οποία, μέχρι τότε, ομιλούνταν τα ελληνικά για δυο χιλιάδες περίπου χρόνια αδιάλειπτα. Η παρουσία του ταυτίζεται ακριβώς με τη περίοδο κατά την οποία ο Ελληνισμός εξασθενεί και οι συνειδήσεις τείνουν να εκδυτικιστούν πλήρως.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΑΠΟΔΗΜΗΤΗΣ Ο ΣΤΕΙΡΙΩΤΗΣ (+1094)
Πρόλογος π. Ιγνατίου Σωτηριάδη
Χαιρετισμός της προέδρου του Συλλόγου «Άγιος Νικόλαος, ο Αποδομητής ο Στειρώτης»
Σημείωμα συγγραφέα
Εισαγωγή
Μέρος Α’: Μοναχισμός και Αγιότητα την εποχή του Νικολάου του Αποδομητή
α. Μοναστική και Αγιολογική άνθηση στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
β. Μοναστική και Αγιολογική άνθηση στη Δύση
Μέρος Β’: Ιστορικό πλαίσιο της εποχής του Νικολάου του Αποδομητή. Αγιολογικές πηγές για το Νικόλαο τον Αποδομητή
α. Γενικά στοιχεία
β. Ο λόγος του Αδελφέριου
γ. Ο λόγος του Άμαντου
δ. Ο Βίος Νικολάου, έργο του Ανώνυμου
ε. Διάλογος του Ανώνυμου με τις προϋπάρχουσες αγιολογικές πηγές
στ. Ο Νικόλαος ο Αποδομητής ως προστάτης των ναυτιλομένων
ζ. Το αγιολογικό πρότυπο του Στρατιώτη του Χριστού ως καρπός μιας εποχής
η. Ο προορισμός και η πνευματικότητα του Νικολάου
Νικολάου Αποδομητή Στειριώτη: Βίος και οι δύο Λόγοι σε Νεοελληνική απόδοση
Μέρος Πρώτο: Βίος Ανώνυμου Συντάκτη
Μέρος Δεύτερο: Λόγος Αρχιδιακόνου Αδελφέριου
Μέρος Τρίτο: Λόγος Αρχιδιακόνου Άμαντου
Βιβλιογραφία – Πηγές