Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΙΛΙΩΤΗΣ

Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΙΛΙΩΤΗΣ

Από αρκετά χρόνια ο γράφων ασχολείται με τις γραμματειακές εκκλησιαστικές σχέσεις Ελλήνων και Ορθοδόξων Σλάβων (Βουλγάρων, Ρώσων και Σέρβων). Η έρευνα δεν είναι μονοδιάστατη. Δεν ανιχνεύει μόνο τις επιδράσεις της ελληνικής εκκλησιαστικής γραμματείας στη σλαβική Ορθοδοξία -αυτές είναι και πολλές και αδιαμφισβήτητες- αλλά επεκτείνεται και στην αντίστροφη κίνηση. Μελετά και τις μεταφράσεις και διασκευές σλαβικών εκκλησιαστικών έργων στην ελληνική καθώς και τις Ακολουθίες Σλάβων και άλλων Αγίων που συντάχθηκαν στα ελληνικά έχοντας, άμεσα ή έμμεσα, ως πρωτότυπο κάποιο σλαβικό κείμενο. Η αντίστροφη αυτή κίνηση νομίζω πως τιμά και τη Μητέρα Εκκλησία (Οικουμενικό Πατριαρχείο) και τις θυγατέρες Σλαβικές Εκκλησίες (Βουλγαρίας, Ρωσίας και Σερβίας). Η Μεγάλη Εκκλησία σεμνύνεται για τους Αγίους των Θυγατέρων της κ’ επιθυμεί να γνωρισθεί μ’ αυτούς και να τους τιμήσει όπως τους αξίζει. Τούτο αναπόφευκτα οδηγεί και στην αλληλογνωριμία και αλληλοκατανόηση των ορθόδοξων λαών. Και τούτο είναι ίσως και ο σπουδαιότερος καρπός αυτής της ευλογημένης κινήσεως, αφού προοδευτικά οι Άγιοι κάθε τοπικής Εκκλησίας καθίστανται Άγιοι της όλης Ορθοδοξίας. […]

(Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΙΛΙΩΤΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

 

Α’. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΙΛΙΩΤΗ

1.- Σύντομο διάγραμμα του Βίου του οσίου Ιωάννου του Ριλιώτη

2.- Μετακομιδές των λειψάνων του

α) Από τη μονή της Ρίλας στη Σαρδική

β) Από τη Σαρδική στο Strigonium της Ουγγαρίας (1183)

γ) Από το Strigonium πάλι στη Σαρδική (1186/1187)

δ) Από τη Σαρδίκη στο Τύρνοβο (1195)

ε) Από το Τύρνοβο στη μονή της Ρίλας (1469)

3.- Βιογραφικά βουλγαρικά κείμενα για τον Όσιο

 

Β’. ΒΙΟΙ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΙΛΙΩΤΗ

1.- Διασκευή του Βίου στο Συναξαριστή του αγ. Νικοδήμου του Αγιορείτη (1819)

α) Η πανορθοδοξία του αγ. Νικοδήμου

β) Συντάκτες της διασκευής

γ) Πηγές του μεταφραστή

δ) Η συμβολή του αγ. Νικοδήμου

ε) Χρόνος και τόπος

στ) Ο Βίος του Οσίου κατά τη διασκευή (περιεχόμενο)

ζ) Εκδόσεις – Αναδημοσιεύσεις

η) Διασκευές του Συναξαρίου του Νικοδήμου

2.- Μετάφραση του Βίου από τον ιερομόναχο Δαμασκηνό τον Ριλιώτη (1851)

α) Ο μεταφραστής

β) Συγγραφικό του έργο

γ) Το σλαβωνικό πρωτότυπο

δ) Περιστατικά της μεταφράσεως

ε) Μέθοδος της μεταφράσεως

στ) Ο Βίος του Οσίου κατά τη μετάφραση (περιεχόμενο)

ζ) Χειρόγραφα – εκδόσεις

3.- Διασκευή του Βίου από τον ίδιο ιερομόναχο, Δαμασκηνό τον Ρηλιώτη (1849-1851)

α) Μια δοκιμή συντάξεως Βίου

β) Τόπος και χρόνος

γ) Περιεχόμενο

4.- Διασκευή του Βίου από το μοναχό Ιάκωβο τον Νεασκητιώτη (1860)

α) Ο συγγραφέας και ο χορηγός του έργου

β) Αίτια της συντάξεως του έργου

γ) Περιεχόμενο και σύγκριση με το κείμενο του Νικοδήμου Αγιορείτου

5.- Διασκευή του Βίου στον Μεγάλο Συναξαριστή του Κ. Χρ. Δουκάκη (1895)

6.- Διασκευή του Βίου στο Μεγάλο Συναξαριστή του Βίκτωρος Ματθαίου (1950)

7.- Διασκευή του Βίου από τον αρχιμανδρίτη Νικόλαο Πρωτοπαπά (1979)

 

Γ’. ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΚΑΙ ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΙΛΙΩΤΗ

1.- Μια ανεκπλήρωτη επιθυμία των Μελενικιωτών

2.- Μητροπολίτη Σταυρουπόλεως Κωνσταντίνου Τυπάλδου-Ιακωβάτου, Ακολουθία μικτή (ελληνοσλαβωνική) για λειτουργική χρήση στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης (1849-1860)

3.- Ιακώβου Νεασκητιώτου, Ακολουθία (1860)

4.- Αλεξάνδρου Μωραϊτίδου, Ακολουθία (1917)

α) Αφορμή για τη σύνθεση της Ακολουθίας

β) Χρόνος της συνθέσεως

γ) Δομή και πηγές

δ) Περιεχόμενο, γλώσσα, αξία

ε) Χειρόγραφα – εκδόσεις

5.- Μεμονωμένοι ύμνοι αφιερωμένοι στον όσιο Ιωάννη τον Ριλιώτη (1895, 1950, 1964)

 

Δ’. ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΙΛΙΩΤΗ

Δαμασκηνού ιερομονάχου, Έκφρασις περί της Ανακομιδής των ιερών λειψάνων του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Ιωάννου της Ρίλλης του θαυματουργού

 

Ε’. ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

ΠΙΝΑΚΕΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΜΕΝΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ

ΙΝΙΤΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΡΙΛΙΩΤΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΜΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ

ΕΙΚΟΝΕΣ